QUY ĐỊNH VỀ THỜI HIỆU KHỞI KIỆN TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI

Thời hiệu khởi kiện trong tranh chấp đất đai là một trong những vấn đề pháp lý then chốt, thường xuyên gây băn khoăn và khó hiểu cho người dân, doanh nghiệp và cả những người làm công tác pháp luật. Việc nắm vững quy định về thời hiệu không chỉ giúp bảo vệ hiệu quả quyền và lợi ích hợp pháp mà còn giúp tránh được rủi ro bị từ chối giải quyết do hết thời hạn khởi kiện. Vậy thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai là gì? Khi nào được áp dụng và khi nào không? Hãy cùng tìm hiểu toàn bộ nội dung chi tiết qua các phần dưới đây.

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai

Khái niệm và tầm quan trọng của thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai

Thời hiệu khởi kiện là khoảng thời gian do pháp luật quy định, trong đó chủ thể có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền giải quyết một tranh chấp dân sự cụ thể. Khi thời hiệu hết mà không có lý do chính đáng, bên có quyền sẽ không còn khả năng khởi kiện, trừ những trường hợp đặc biệt mà pháp luật cho phép không áp dụng thời hiệu.

Trong lĩnh vực đất đai, thời hiệu khởi kiện giữ vai trò vô cùng quan trọng bởi đặc tính phức tạp, đa dạng và có yếu tố lịch sử kéo dài của các loại tranh chấp đất. Việc xác định đúng thời hiệu là điều kiện tiên quyết trong việc tiến hành khởi kiện một cách hợp pháp và hiệu quả.

Thời hiệu khởi kiện với tranh chấp xác định quyền sử dụng đất

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015, đối với các tranh chấp phát sinh nhằm xác định chủ thể có quyền sử dụng đất hợp pháp, thì không bị ràng buộc bởi thời hiệu khởi kiện.

Điều này có nghĩa là, bất kể thời gian xảy ra tranh chấp là bao lâu, nếu hai hay nhiều bên phát sinh mâu thuẫn về việc ai là người thực sự có quyền sử dụng đất (do không có tài liệu rõ ràng hoặc có tài liệu nhưng chồng chéo, trái ngược), thì Tòa án vẫn phải thụ lý giải quyết mà không xét đến yếu tố thời gian.

Ví dụ thực tiễn:

Hai hộ gia đình sử dụng liền kề một mảnh đất từ năm 1985, nhưng không có ranh giới rõ ràng. Đến năm 2025 phát sinh mâu thuẫn về quyền sử dụng diện tích giáp ranh. Dù tranh chấp xảy ra sau 40 năm, thì vẫn có thể khởi kiện và được Tòa án giải quyết vì đây là tranh chấp “xác định quyền sử dụng đất”.

Thời hiệu đối với các loại tranh chấp đất đai khác

Không phải mọi tranh chấp đất đai đều được miễn áp dụng thời hiệu. Có nhiều dạng tranh chấp khác liên quan đến đất đai được quy định thời hiệu khởi kiện cụ thể:

Tranh chấp phát sinh từ giao dịch liên quan đến đất đai

Đây là các tranh chấp xoay quanh các hợp đồng như mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, cầm cố, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất...

Thời hiệu khởi kiện: Theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, là 03 năm kể từ ngày người khởi kiện biết hoặc phải biết quyền lợi bị xâm phạm.

Tranh chấp về chia thừa kế quyền sử dụng đất

Thừa kế đất đai là loại tranh chấp thường phát sinh giữa các thành viên trong gia đình và dòng tộc, khi người để lại di sản mất mà không có di chúc hoặc di chúc không rõ ràng.

Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện cụ thể như sau:

30 năm để yêu cầu chia di sản là bất động sản.
10 năm để yêu cầu công nhận hoặc bác bỏ quyền thừa kế.
03 năm để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ tài sản của người chết.

Tranh chấp về quyết định hoặc hành vi hành chính liên quan đến đất đai

Nếu người dân có khiếu nại, khởi kiện về các quyết định của cơ quan Nhà nước (như thu hồi đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai đối tượng...), thì đây là tranh chấp hành chính.

Căn cứ theo điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính 2015:

Thời hiệu khởi kiện là 01 năm, kể từ ngày người khởi kiện nhận được hoặc biết được quyết định/hành vi bị khiếu kiện.

Thời hiệu khởi kiện trong từng trường hợp cụ thể

Hướng dẫn cách tính thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai

Thời điểm bắt đầu tính thời hiệu

Thời hiệu được tính từ thời điểm người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích của mình bị xâm phạm – theo quy định tại Điều 154 Bộ luật Dân sự 2015.

Các khoảng thời gian không tính vào thời hiệu

Một số thời điểm được loại trừ khỏi thời hiệu do gặp phải:

Sự kiện bất khả kháng: Thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh,...
Trở ngại khách quan: Không thể thực hiện quyền vì lý do khách quan.
Chưa có người đại diện hợp pháp cho người mất năng lực hành vi, chưa thành niên.

(Căn cứ tại Điều 156 BLDS 2015)

Khi nào thời hiệu khởi kiện được bắt đầu lại?

Thời hiệu được tính lại từ đầu khi:

Bên có nghĩa vụ thừa nhận nghĩa vụ.
Một phần nghĩa vụ đã được thực hiện.
Các bên tự hòa giải thành (theo Điều 157 BLDS 2015).

Dịch vụ hỗ trợ tranh chấp đất đai

Với kinh nghiệm giải quyết hàng trăm vụ tranh chấp đất đai từ đơn giản đến phức tạp, chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng Quý khách trong các công việc pháp lý như:

Phân tích và xác định đúng loại tranh chấp và thời hiệu tương ứng;
Hỗ trợ soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản cần thiết;
Thu thập chứng cứ đầy đủ, hợp pháp để bảo vệ quyền lợi;
Đại diện tham gia làm việc với cơ quan nhà nước;
Bào chữa, tranh luận và bảo vệ quyền lợi tại Tòa án;
Tư vấn các vấn đề pháp lý liên quan khác.

Những câu hỏi thường gặp

Nếu khởi kiện sau khi thời hiệu đã hết, Tòa án có xử lý không?

Theo Điều 184 BLTTDS 2015, Tòa án vẫn phải thụ lý đơn kiện dù hết thời hiệu, tuy nhiên sẽ chỉ áp dụng thời hiệu nếu một bên có yêu cầu, được đưa ra trước khi Tòa sơ thẩm tuyên án.

Hòa giải tại UBND cấp xã có ảnh hưởng đến thời hiệu không?

Chỉ trong trường hợp hòa giải thành thì thời hiệu mới được bắt đầu lại. Nếu hòa giải không thành, thời hiệu không tự động kéo dài hoặc khôi phục.

Làm sao phân biệt tranh chấp “xác định quyền sử dụng đất” với tranh chấp hợp đồng?

Tranh chấp “xác định quyền sử dụng đất” là khi các bên đều cho rằng mình là chủ sử dụng hợp pháp nhưng không rõ ràng giấy tờ.
Tranh chấp hợp đồng là khi phát sinh từ giao dịch dân sự (mua bán, thế chấp, góp vốn).

Có được thỏa thuận kéo dài thời hiệu không?

Không. Thời hiệu khởi kiện là quy định bắt buộc, không thể thỏa thuận để thay đổi.

Tòa có tự áp dụng thời hiệu không?

Không. Tòa chỉ áp dụng nếu có yêu cầu hợp lệ từ một trong các bên.

Nếu một phần yêu cầu khởi kiện hết thời hiệu thì sao?

Tòa sẽ giải quyết phần yêu cầu còn thời hiệu, phần còn lại có thể bị đình chỉ nếu bị đơn yêu cầu áp dụng thời hiệu.

Luật sư tư vấn khởi kiện tranh chấp đất đai

Tóm lại, thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai là một nội dung pháp lý phức tạp nhưng không thể bỏ qua khi tham gia vào các vụ tranh chấp liên quan đến đất đai. Hiểu rõ quy định thời hiệu giúp chủ thể bảo vệ quyền lợi một cách tối ưu, tránh bị từ chối giải quyết do lỗi thủ tục. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, tận tâm, kịp thời và hiệu quả, giúp Quý khách hàng xử lý mọi vướng mắc pháp lý về tranh chấp đất đai một cách nhanh chóng, thuận lợi và đúng quy định pháp luật. Đừng ngần ngại liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý tốt nhất!

Nguồn: Thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai là bao lâu?

>>> Xem thêm:

Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng

Tìm kiếm Blog này