TỘI PHẠM PHÁP NHÂN TRONG LĨNH VỰC HÀNG HÓA (PHÂN 5)

c)     Đối với tội sản xuất, buôn bán hàng cấm: 

Để tránh tình trạng bị khởi tố hình sự, pháp nhân cần:

·        Điều kiện về chủ thể:

-                 Một là, tẩu tán trách nhiệm này cho một cá nhân, tổ chức khác mà đảm bảo yếu tố “không cấu kết”, “không giúp sức”, “không che giấu”.

-                 Hai là, triệt tiêu tư cách chủ thể: thành lập một tổ chức dự phòng không phải là pháp nhân thương mại.

-                 Ba là, triệt tiêu tư cách pháp nhân: việc thực hiện hành vi phạm tội vì không nhận thức được hành vi của mình là phạm tội, không ngăn chặn kịp thời và hậu quả vẫn xảy xa không như mong muốn.

·        Điều kiện về khách thể:

Chỉ duy nhất một yếu tố trong khách thể có thể triệt tiêu được dấu hiệu hình sự, đó chính là đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:

-         Một là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về khái niệm của vật thể thì mới có thể khởi tố hình sự được. Trong đó,

§     Những hàng cấm còn lại thuộc danh mục hàng cấm được liệt kê trong Phụ lục 1 – danh mục hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh được quy định trong văn bản hợp nhất số 19/VBHN-BTC nghị định quy định chi tiết Luật Thương mại về hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh và kinh doanh có điều kiện kèm theo Điều 4 Nghị định 59/2006/NĐ-CP ngày 12/06/2006 mà không thuộc phạm vi quy định của những điều luật riêng biệt khác như Vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự thuộc phạm vi quy định của Điều 304 BLHS 2015; văn hóa phẩm đồi trụy thuộc phạm vi quy định của Điều 326 BLHS 2015; các chất ma túy thuộc phạm vi quy định của các điều thuộc chương XX BLHS 2015;...

§     Hàng phạm pháp là hóa chất, kháng sinh, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, làm muối, sơ chế, chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản và muối và các hàng phạm pháp khác.

-         Hai là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về định mức:

§  Hàng phạm pháp có giá trị từ 100.000.000 đồng trở lên hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính đã bị kết án về các tội vận chuyển trái phép hàng hóa, sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm, hàng giả, chưa được xóa án tích.

§  Buôn bán hàng cấm qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng.

§  Hành vi sản xuất, buôn bán trái phép hàng cấm, hàng phạm pháp với số lượng lớn, giá trị lớn hoặc số lượng chưa lớn nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính, đã bị kết án về các tội vận chuyển trái phép hàng hóa, sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm, hàng giả, chưa được xóa án tích. Có thể liệt kê một số mặt hàng cấm điển hình như sau:

- Hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 500 bao trở lên theo quy định tại khoản 2 Điều 25 Nghị định 124/2015/NĐ-CP sửa đổi Điều 25 Nghị định 185/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm.

- Hàng cấm là pháo nổ, theo quy định tại Khoản 2.3, 2.4, 2.5 Thông tư liên tịch số 06/2008/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC hướng dẫn việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cấc hành vi sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép pháo nổ và thuốc pháo thì:

“2.3 Mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép pháo nổ có số lượng từ 10 kg đến dưới 50 kg (được coi là số lượng lớn) hoặc dưới số lượng đó, nhưng đã bị xử phạt hành chính, hoặc gây hậu quả nghiêm trọng thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2.4 Mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép pháo nổ có số lượng từ 50 kg đến dưới 150 kg (được coi là số lượng rất lớn) thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2.5 Mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép pháo nổ có số lượng từ 150 kg trở lên (được coi là số lượng đặc biệt lớn) thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.”

§  Hàng cấm không thể định giá được bằng tiền thì căn cứ vào giá trị mà chủ thể phạm tội đã mua hoặc giá trị thật nếu như đem bán loại hàng cấm đó để làm căn cứ xác định số lượng bao nhiêu là lớn.

·        Điều kiện về mặt khách quan:

-         Một là, phải đảm bảo đúng khái niệm về mặt hành vi sản xuất, buôn bán trái phép thì mới khởi tố được: là hành vi sản xuất, buôn bán hàng cấm, hàng phạm pháp:

§  Hành vi sản xuất hàng cấm, hàng phạm pháp: là hành vi làm ra hàng cấm. Chủ thể phạm tội có thể tham gia vào toàn bộ quá trình làm ra hàng cấm hoặc chỉ một công đoạn nào đó của quá trình làm ra hàng cấm.

§  Hành vi buôn bán hàng cấm, hàng phạm pháp: là hành vi mua đi bán lại hàng cấm dưới bất kỳ hình thức nào nhằm thu lợi.

-         Có thể triệt tiêu được điều kiện về hành vi nếu chủ thể phạm tội chỉ nhằm sản xuất hoặc buôn bán các linh kiện, thành phần của hàng cấm, hàng phạm phap cho một chủ thể khác thực hiện việc lắp ráp, hoàn thành hàng cấm, hàng phạm pháp.

-         Hai là, hành vi đó triệt tiêu được điều kiện về xử phạt vi phạm hành chính hay không? Là, hành vi chưa bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc chưa bị kết án về các tội vận chuyển trái phép hàng hóa, sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm, hàng giả; đã được xóa án tích hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi khác không phải là hành vi buôn lậu hoặc là hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa, sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm, hàng giả.

-         Ba là, hậu quả do hành vi gây ra là những thiệt hại vật chất và phi vật chất như tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người; những thiệt hại về tài sản cho xã hội và những thiệt hại khác về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,...; và không là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội phạm này. Tuy nhiên vẫn có thể triệt tiêu được hậu quả gây ra nếu hành vi chưa gây ra thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn.

-         Bốn là, hành vi tác động là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả. Tuy nhiên việc vẫn thực hiện đúng hành vi nhưng không dẫn đến hậu quả như phân tích trên thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

-         Năm là, triệt tiêu thời điểm hoàn thành phạm tội: là thời điểm hàng cấm, hàng phạm pháp được sản xuất ra hoặc được bán ra một cách trái phép.

-         Sáu là, triệt tiêu địa điểm phạm tội: hành vi phạm tội chưa qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại.

·        Điều kiện về mặt chủ quan:

Lỗi là lỗi cố ý (cố ý trực tiếp), động cơ, mục đích phạm tội là thu lợi nhuận bất chính. Tuy nhiên vẫn có thể tẩu tán trách nhiệm này bằng cách:

-         Hành vi phạm tội chưa hoàn thành đến mục đích cuối cùng là hoàn thành việc sản xuất hàng cấm hoặc tiêu thụ, buôn bán hàng cấm, hàng phạm pháp đến một cá nhân, chủ thể khác.

-         Chủ thể phạm tội thu lợi nhuận bất chính chưa lớn (dưới 50.000.000 đồng).

-         Hành vi phạm tội không nhằm động cơ chính là kinh doanh thu lợi nhuận.

-         Yếu tố lỗi có thể được triệt tiêu nếu chủ thể phạm tội không nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm, không ngăn chặn kịp thời và không mong muốn hậu quả xảy ra.

Xem thêm các bài viết khác của chúng tôi tại: chuyentuvanphapluat.com.