THỜI GIAN GIẢI QUYẾT SƠ THẨM TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ

Thời hạn tiến hành xét xử sơ thẩm trong vụ án hình sự được tính từ thời điểm Tòa án tiếp nhận hồ sơ kèm cáo trạng và ra quyết định thụ lý, cho đến khi cơ quan xét xử ban hành bản án hoặc một quyết định tố tụng khác. Các quy định này được thiết lập dựa trên Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 và có sự phân định tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội. Việc bảo đảm đúng mốc thời gian xét xử không chỉ giúp duy trì tính minh bạch, khách quan mà còn đảm bảo quyền được xét xử kịp thời của người bị buộc tội. Nội dung dưới đây sẽ trình bày chi tiết từng giai đoạn của quy trình xét xử sơ thẩm theo pháp luật hiện hành.

Thời hạn xét xử sơ thẩm trong vụ án hình sự

Quy Trình Và Mốc Thời Gian Trong Giai Đoạn Sơ Thẩm

Xét xử sơ thẩm là bước trung tâm trong toàn bộ quá trình tố tụng hình sự. Mỗi giai đoạn đều được pháp luật quy định chặt chẽ nhằm bảo đảm việc xét xử diễn ra đúng thời hạn. Quy trình bắt đầu từ lúc tiếp nhận hồ sơ, tiếp tục bằng quá trình chuẩn bị xét xử, mở phiên tòa và kết thúc bằng hoạt động nghị án – tuyên án.

Giai Đoạn Tiếp Nhận Hồ Sơ Và Thụ Lý Vụ Án

Theo Điều 276 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, phiên tòa sơ thẩm chỉ được bắt đầu khi Tòa án đã tiếp nhận và thụ lý vụ án đúng trình tự.

Điều kiện để thụ lý hồ sơ

Tòa án chỉ chính thức thụ lý khi hồ sơ đáp ứng các yêu cầu sau:

Tài liệu, vật chứng phù hợp với danh mục do Viện kiểm sát chuyển giao.
Bản cáo trạng đã được giao cho bị can hoặc người đại diện một cách hợp lệ.

Nếu chưa đáp ứng điều kiện, Tòa án sẽ yêu cầu bổ sung hồ sơ và lập biên bản giao nhận theo Điều 133.

Phân công Thẩm phán: Trong vòng 03 ngày kể từ khi thụ lý, Chánh án phải phân công Thẩm phán đảm nhiệm vai trò chủ tọa để tiến hành các bước chuẩn bị tiếp theo.

Theo Điều 277 BLTTHS 2015, thời gian chuẩn bị xét xử tùy thuộc tính chất tội phạm:

Tội phạm ít nghiêm trọng: 30 ngày
Tội phạm nghiêm trọng: 45 ngày
Tội phạm rất nghiêm trọng: 2 tháng
Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng: 3 tháng

Chánh án được quyền gia hạn một lần, với các giới hạn sau:

Tối đa 15 ngày: đối với tội ít nghiêm trọng và nghiêm trọng
Tối đa 30 ngày: với tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng

Trường hợp hồ sơ bị trả về để bổ sung, sau khi nhận lại, Thẩm phán phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử trong vòng 15 ngày.

Sau khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử, theo khoản 3 Điều 277 BLTTHS 2015:

Thời hạn mở phiên tòa: trong vòng 15 ngày
Có thể kéo dài tối đa 30 ngày khi có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan.

Tòa án phải thông báo lịch xét xử cho các bên trước 07 ngày so với ngày mở phiên tòa chính thức.

Giai Đoạn Nghị Án Và Tuyên Án

Theo Điều 326 BLTTHS 2015, nghị án là giai đoạn quan trọng để Hội đồng xét xử đưa ra quyết định cuối cùng dựa trên chứng cứ và kết quả tranh tụng.

Nguyên tắc nghị án

Chỉ được thực hiện tại phòng nghị án.
Hội thẩm biểu quyết trước, Thẩm phán biểu quyết cuối cùng.
Dựa hoàn toàn trên chứng cứ đã kiểm tra công khai tại phiên tòa.

Thời gian nghị án

Với vụ án phức tạp: thời gian nghị án không quá 07 ngày.
Tòa án phải thông báo cụ thể ngày giờ tuyên án cho những người tham gia tố tụng.

Các Trường Hợp Ngoại Lệ Ảnh Hưởng Đến Thời Hạn Sơ Thẩm

Một số tình huống đặc biệt có thể làm gián đoạn, kéo dài hoặc tạm dừng thời hạn xét xử sơ thẩm.

Trả hồ sơ điều tra bổ sung

Theo Điều 280 BLTTHS, Thẩm phán có thể trả hồ sơ cho Viện kiểm sát khi:

Chứng cứ quan trọng còn thiếu và không thể bổ sung tại phiên tòa.
Có dấu hiệu về hành vi phạm tội mới của bị can.

Việc trả hồ sơ phải lập văn bản nêu rõ nội dung cần làm rõ và gửi Viện kiểm sát trong vòng 03 ngày.

Tạm đình chỉ giải quyết vụ án

Vụ án có thể bị tạm đình chỉ khi:

Bị cáo mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh hiểm nghèo.
Bị cáo bỏ trốn, chưa tìm thấy nơi cư trú.
Cần đợi kết quả giải quyết vụ việc liên quan.

Khi lý do đình chỉ chấm dứt, vụ án được phục hồi và thời hạn xét xử tính lại từ đầu.

Vụ án có yếu tố nước ngoài

Những vụ án liên quan đến người nước ngoài hoặc chứng cứ ở nước ngoài thường kéo dài do:

Thực hiện ủy thác tư pháp quốc tế
Thu thập lời khai, tài liệu ở ngoài lãnh thổ Việt Nam
Triệu tập nhân chứng là người nước ngoài

Thời gian dành cho hoạt động tương trợ tư pháp không tính vào thời hạn xét xử.

Các trường hợp ngoại lệ ảnh hưởng đến thời hạn xét xử

Giải Đáp Các Thắc Mắc Thường Gặp

Hoãn phiên tòa có làm thay đổi thời hạn xét xử không?

Hoãn phiên tòa không làm thay đổi thời hạn xét xử đã được pháp luật quy định. Tuy nhiên thời gian hoãn được tính vào tổng thời hạn giải quyết vụ án.

Thời hạn chuẩn bị xét xử được gia hạn bao nhiêu lần?

Chánh án chỉ được gia hạn một lần duy nhất, không được gia hạn lần thứ hai.

Ai có quyền quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử?

Chỉ Chánh án Tòa án mới có thẩm quyền này.

Thời gian nghị án có tính vào thời hạn xét xử không?

Có. Thời gian nghị án là một phần của tiến trình xét xử sơ thẩm.

Vụ án tạm đình chỉ có tính thời hạn xét xử không?

Không. Khi đình chỉ, toàn bộ thời hạn dừng tính và được tính lại sau khi phục hồi vụ án.

Dịch Vụ Luật Sư Hình Sự Tại Chuyên tư vấn pháp luật

Dịch vụ hỗ trợ trong vụ án hình sự của Chuyên tư vấn pháp luật mang đến giải pháp toàn diện:

Giám sát tiến độ tố tụng và thời hạn xét xử
Tư vấn quyền và nghĩa vụ của bị cáo
Thu thập chứng cứ và xây dựng chiến lược bào chữa
Đại diện tham gia phiên tòa sơ thẩm
Khiếu nại khi có vi phạm về thời hạn tố tụng
Hỗ trợ thủ tục tạm đình chỉ, phục hồi vụ án
Tư vấn chuẩn bị hồ sơ phúc thẩm và theo dõi thi hành án

Luật sư tư vấn bào chữa trong vụ án hình sự

Thời hạn xét xử sơ thẩm trong vụ án hình sự được quy định cụ thể nhằm bảo đảm quyền lợi của bị cáo và sự minh bạch của quy trình tố tụng. Việc tuân thủ đúng các giai đoạn từ thụ lý, chuẩn bị xét xử, mở phiên tòa đến nghị án – tuyên án là yếu tố then chốt để bảo đảm xét xử công bằng và kịp thời. Chuyên tư vấn pháp luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ hotline 1900636387 để được hỗ trợ miễn phí.

Nguồn: Thời hạn xét xử sơ thẩm trong vụ án hình sự [CẬP NHẬT 2025]

>>> Xem thêm:

Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng

Tìm kiếm Blog này