TRANH CHẤP THỪA KẾ TIỀN BỒI THƯỜNG ĐẤT ĐƯỢC XỬ LÝ RA SAO?

Tranh chấp liên quan đến thừa kế khoản tiền bồi thường đất thu hồi là một lĩnh vực pháp lý khá phức tạp và không quá phổ biến, nhưng lại tiềm ẩn nhiều rắc rối pháp lý cần được giải quyết cẩn trọng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết về cách thức giải quyết các tranh chấp thừa kế liên quan đến tiền bồi thường đất thu hồi, giúp quý độc giả nắm rõ các bước cần thực hiện và cơ sở pháp lý liên quan.

Giải quyết tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất

Tiền bồi thường khi thu hồi đất có được coi là tài sản thừa kế hay không?

Theo quy định của pháp luật đất đai hiện hành, khi Nhà nước thực hiện thu hồi đất thì phương án bồi thường sẽ được thực hiện theo hai hình thức chính: giao đất khác có cùng mục đích sử dụng nếu có đất để bồi thường hoặc bồi thường bằng tiền mặt theo giá đất cụ thể do Ủy ban nhân dân các cấp quyết định tại thời điểm thu hồi.

Theo Điều 612 của Bộ luật Dân sự 2015, di sản thừa kế được hiểu là toàn bộ tài sản mà người đã khuất để lại, bao gồm cả tài sản riêng và phần tài sản chung của người đó với người khác. Do vậy, nếu đất đai thuộc quyền sở hữu của người mất bị Nhà nước thu hồi và được bồi thường bằng tiền, thì khoản tiền bồi thường này cũng được xem như một phần di sản thừa kế hợp pháp.

Điều này cũng được làm rõ thông qua án lệ số 34/2020/AL, trong đó tòa án đã xác nhận quyền của người để lại di sản trong việc lập di chúc đối với giá trị quyền sử dụng đất bị thu hồi và số tiền bồi thường tương ứng. Cụ thể, quyền sử dụng đất mặc dù đã bị thu hồi nhưng giá trị tương ứng được bảo đảm và trở thành tài sản có thể thừa kế. Đây là cơ sở quan trọng giúp làm sáng tỏ tính chất pháp lý của tiền bồi thường trong tranh chấp thừa kế.

Các bước, trình tự và thủ tục cần thực hiện khi xảy ra tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất

Khi có tranh chấp phát sinh liên quan đến thừa kế khoản tiền bồi thường đất thu hồi, việc nắm bắt đầy đủ trình tự và thủ tục pháp lý sẽ giúp quý khách hàng có thể giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng, minh bạch và đảm bảo quyền lợi hợp pháp. Dưới đây là quy trình chi tiết mà các bên liên quan cần thực hiện:

Bước 1: Thu thập và xác minh thông tin về khoản tiền bồi thường, tài liệu chứng cứ liên quan

Trước tiên, cần thu thập đầy đủ các giấy tờ liên quan để xác định chính xác nguồn gốc và giá trị của khoản tiền bồi thường, cũng như các chủ thể có quyền thừa kế. Các tài liệu cần thiết bao gồm:

Quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được phê duyệt.
Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất của người để lại di sản (sổ đỏ, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).
Di chúc (nếu có) hoặc các tài liệu thể hiện ý nguyện của người để lại di sản.
Giấy khai sinh, giấy tờ chứng minh mối quan hệ huyết thống, nuôi dưỡng của các bên liên quan.

Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, người khởi kiện có nghĩa vụ cung cấp tài liệu chứng cứ nhằm chứng minh yêu cầu của mình. Nếu không thể tự mình thu thập đầy đủ chứng cứ, người khởi kiện có thể đề nghị Tòa án hỗ trợ thu thập nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp.

Bước 2: Thỏa thuận, hòa giải hoặc khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền

Trong trường hợp tranh chấp không thể giải quyết thông qua thương lượng hoặc hòa giải, các bên liên quan có quyền khởi kiện ra Tòa án để được giải quyết. Theo Điều 26 và khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, tranh chấp liên quan đến thừa kế tiền bồi thường đất thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc.

Bước 3: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện

Hồ sơ khởi kiện cần đầy đủ và chính xác, bao gồm:

Đơn khởi kiện theo mẫu quy định.
Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân giữa người khởi kiện và người để lại di sản.
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Bản kê khai di sản thừa kế.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.
Các giấy tờ liên quan đến quyết định thu hồi đất và chi trả tiền bồi thường.
Giấy tờ liên quan đến việc từ chối nhận di sản (nếu có).
Các tài liệu bổ sung khác có liên quan đến vụ việc.

Trong trường hợp không thể cung cấp đầy đủ tài liệu tại thời điểm nộp đơn, người khởi kiện vẫn có thể nộp trước các tài liệu hiện có và bổ sung thêm theo yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết.

Bước 4: Quy trình giải quyết của Tòa án

Tòa án sẽ tiến hành các bước sau để giải quyết tranh chấp:

Tiếp nhận và xem xét đơn khởi kiện.
Thụ lý và xử lý đơn khởi kiện theo quy định.
Yêu cầu người khởi kiện tạm ứng án phí (nếu có).
Chuẩn bị xét xử sơ thẩm.
Mở phiên tòa xét xử và ra phán quyết.
Tiếp nhận và xử lý đơn kháng cáo, kháng nghị, thực hiện thủ tục phúc thẩm nếu có.

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai

Căn cứ pháp lý và cơ sở để giải quyết tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất

Khi xử lý tranh chấp thừa kế liên quan đến tiền bồi thường đất, Tòa án sẽ xem xét trên nhiều căn cứ pháp lý, tài liệu chứng cứ nhằm đảm bảo giải quyết khách quan, minh bạch và đúng pháp luật. Cụ thể bao gồm:

Bộ luật Dân sự 2015 (quy định về di sản, thừa kế, quyền thừa kế).
Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn liên quan đến việc thu hồi đất và bồi thường.
Án lệ, hướng dẫn áp dụng pháp luật liên quan đến thừa kế tài sản là quyền sử dụng đất và tiền bồi thường.
Tài liệu chứng minh quyền sở hữu, giá trị di sản, quan hệ nhân thân của các bên liên quan.

Xác định tiền bồi thường thu hồi đất là di sản thừa kế

Việc đầu tiên là xác định phần diện tích đất bị thu hồi có thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người để lại di sản hay không và khoản tiền bồi thường tương ứng có phải là tài sản thừa kế hay không. Do khoản tiền bồi thường có thể phát sinh từ nhiều thửa đất khác nhau, nên cần phải xác định chính xác giá trị tiền bồi thường tương ứng với phần đất thuộc quyền sở hữu của người mất.

Ngoài ra, cần làm rõ số tiền bồi thường đã được chi trả hay chưa, ai là người đang quản lý số tiền đó, căn cứ pháp lý để giao cho người này nhằm xác định đúng đối tượng tranh chấp và quyền thừa kế.

Phương thức phân chia di sản thừa kế tiền bồi thường đất

Sau khi xác định tiền bồi thường là di sản thừa kế, việc phân chia sẽ được thực hiện theo một trong các phương thức:

Thừa kế theo di chúc: nếu người để lại di sản có di chúc hợp pháp.
Thừa kế theo pháp luật: nếu không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp.
Kết hợp cả hai hình thức trên trong trường hợp một phần di sản có di chúc hợp lệ, phần còn lại được phân chia theo pháp luật.

Việc xác định phương thức phân chia phù hợp sẽ bảo vệ quyền lợi chính đáng của người thừa kế và tránh phát sinh tranh chấp mới.

Xác định người thừa kế và đồng thừa kế

Căn cứ theo quy định tại Điều 651 và 652 Bộ luật Dân sự 2015, khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp lệ, người được hưởng di sản theo pháp luật là cha mẹ, vợ/chồng, con cái và có thể mở rộng đến cháu, chắt theo nguyên tắc thế vị.

Việc xác định quan hệ thừa kế dựa trên các giấy tờ chứng minh như giấy khai sinh, giấy chứng tử, giấy chứng nhận quan hệ hôn nhân hoặc nuôi dưỡng hợp pháp. Đồng thời cũng cần lưu ý những trường hợp bị truất quyền thừa kế hoặc không được nhận di sản theo quy định tại Điều 621 Bộ luật Dân sự.

Xác định giá trị khoản tiền bồi thường và các khoản hỗ trợ liên quan

Giá trị di sản thừa kế không chỉ là khoản tiền bồi thường về đất mà còn bao gồm các khoản hỗ trợ, bồi thường khác theo quy định, như:

Tiền bồi thường về đất theo giá đất cụ thể do UBND tỉnh/thành phố quy định.
Tiền bồi thường thiệt hại về nhà cửa, công trình xây dựng, cây trồng, vật nuôi.
Các khoản hỗ trợ ổn định đời sống, hỗ trợ tái định cư, hỗ trợ di chuyển tài sản theo Luật Đất đai 2024.

Vai trò của luật sư trong giải quyết tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất

Việc tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất đòi hỏi hiểu biết sâu sắc về luật đất đai, dân sự và tố tụng dân sự, do đó sự hỗ trợ của luật sư là rất quan trọng, bao gồm:

Tư vấn đầy đủ về các phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp với hoàn cảnh cụ thể.
Phân tích ưu nhược điểm của từng phương thức để khách hàng có lựa chọn chính xác.
Hướng dẫn chi tiết trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế.
Hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ pháp lý.
Đại diện tham gia tố tụng tại tòa án, bảo vệ quyền lợi khách hàng.
Tư vấn và hướng dẫn thủ tục nhận thừa kế là tiền bồi thường đất sau khi vụ việc được giải quyết.

Luật sư tư vấn hồ sơ khởi kiện

Tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất là vấn đề phức tạp do sự liên quan đến quy định về đất đai, thừa kế và thủ tục hành chính. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, người thừa kế cần hiểu rõ quy trình, thủ tục và căn cứ pháp lý liên quan đến việc xác định quyền thừa kế, giá trị di sản và phương thức phân chia thừa kế. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp quý khách hàng giải quyết mọi vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi, đảm bảo đúng quy định hiện hành. Quý khách hàng có nhu cầu được tư vấn trực tiếp hoặc cần hỗ trợ về tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất vui lòng liên hệ hotline 1900636387 để nhận được sự hỗ trợ kịp thời và miễn phí.

Nguồn: Tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất giải quyết như thế nào?

>>> Xem thêm:

Mẫu Giấy Ủy Quyền Giải Quyết Công Việc

Theo quy đinh pháp luật dân sự, cá nhân, pháp nhân có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, giải quyết công việc. Nếu bạn cần giải quyết công việc nhưng có việc bận đột xuất mà không thể xử lý được thì có thể sử dụng giấy ủy quyền để ủy quyền cho người khác thay thế mình đi giải quyết công việc đó. Dưới đây là hướng dẫn mẫu giấy ủy quyền giải quyết công việc của chúng tôi chia sẻ. Mẫu giấy ủy quyền giải quyết công việc Giấy ủy quyền là gì? Giấy ủy quyền giải quyết công việc là một văn bản pháp lý được sử dụng trong các trường hợp người ủy quyền không thể có mặt tại cơ quan, đơn vị để ký các loại hợp đồng, giấy tờ (công văn, quyết định…) hoặc giải quyết các công việc nào đó thì sẽ ủy quyền cho một cá nhân để ký thay các văn bản giấy tờ và giải quyết các công việc cần thiết phải có sự can thiệp của người ủy quyền. Để chứng minh người được ủy quyền có thể thay mặt ký các văn bản, giấy tờ và giải quyết các công việc là có giá trị pháp luật ...

Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng

Tìm kiếm Blog này