Việc khởi kiện yêu cầu bồi thường trong trường hợp cưỡng chế thu hồi đất không đúng quy định pháp luật
là một thủ tục pháp lý phức tạp, đòi hỏi người sử dụng đất phải hiểu rõ các quy
định của pháp luật đất đai và tố tụng hành chính. Người khởi kiện cần phân biệt
chính xác giữa quyết định hành chính và hành vi hành chính, từ đó xác định đúng
đối tượng khởi kiện, yêu cầu tòa án giải quyết phù hợp. Đồng thời, quá trình đối
thoại với cơ quan có thẩm quyền và việc chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ đầy đủ là yếu
tố then chốt ảnh hưởng đến kết quả vụ án. Bài viết dưới đây làm rõ toàn bộ quy
trình khởi kiện, từ thời hiệu, thẩm quyền giải quyết cho đến các bước tố tụng cụ
thể.
Khởi kiện đòi bồi thường khi bị cưỡng chế thu hồi đất
Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường do cưỡng chế thu hồi đất trái luật
Thời hiệu khởi kiện là
căn cứ pháp lý quan trọng nhằm xác định quyền khởi kiện của người sử dụng đất.
Việc nắm chắc quy định về thời hiệu giúp người bị cưỡng chế bảo vệ kịp thời quyền
và lợi ích hợp pháp của mình.
Căn cứ Khoản 2 Điều 116
Luật Tố tụng hành chính năm 2015, thời hiệu khởi kiện đối với yêu cầu bồi thường
phát sinh từ quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là 01
năm.
Cách xác định thời điểm
bắt đầu tính thời hiệu
Tùy từng trường hợp cụ
thể, thời điểm tính thời hiệu được xác định như sau:
- Trường hợp có quyết định cưỡng chế: Thời hiệu được
tính từ ngày người sử dụng đất nhận được quyết định cưỡng chế hoặc từ ngày
quyết định được công khai hợp pháp.
- Trường hợp không ban hành quyết định cưỡng chế: Nếu
cơ quan nhà nước thực hiện cưỡng chế trên thực tế mà không có quyết định bằng
văn bản, thời hiệu sẽ được tính từ thời điểm hành vi cưỡng chế đầu tiên xảy
ra.
Pháp luật cho phép xem
xét gia hạn thời hiệu nếu người khởi kiện chứng minh được lý do chính đáng, chẳng
hạn:
- Do sự kiện bất khả kháng;
- Do trở ngại khách quan làm cản trở việc thực hiện
quyền khởi kiện.
Tòa án sẽ đánh giá từng
trường hợp cụ thể để quyết định việc chấp nhận hay không gia hạn thời hiệu.
Xác định đúng yêu cầu khởi kiện khi bị cưỡng chế thu hồi đất trái pháp luật
Theo Khoản 7 Điều 87 Luật
Đất đai 2024, trong trường hợp người có đất bị thu hồi không bàn giao đất theo
yêu cầu, quy trình cưỡng chế được thực hiện theo các bước sau:
- UBND cấp xã phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam cùng cấp và đơn vị thực hiện bồi thường tiến hành vận động, thuyết
phục người sử dụng đất;
- Thời gian vận động là 10 ngày, phải lập thành văn
bản;
- Hết thời hạn trên mà người có đất vẫn không chấp
hành, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ ban hành quyết định cưỡng chế và tổ chức thực
hiện theo quy định (theo cơ cấu mới tại Nghị định 151/2025/NĐ-CP).
Khi thực hiện khởi kiện,
người dân cần xác định rõ nội dung yêu cầu:
- Khởi kiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất nếu
quyết định được ban hành trái thẩm quyền, sai thời hạn hoặc vi phạm quy định
pháp luật;
- Khởi kiện hành vi cưỡng chế nếu quá trình tổ chức
cưỡng chế không đúng trình tự, thủ tục quy định tại Khoản 4 Điều 89 Luật Đất
đai 2024;
- Trong một số trường hợp, người khởi kiện có thể
yêu cầu tòa án xem xét đồng thời cả quyết định và hành vi cưỡng chế.
Hệ quả pháp lý tương ứng
với từng yêu cầu
- Nếu quyết định cưỡng chế trái luật: Có thể yêu cầu
hủy quyết định và bồi thường thiệt hại;
- Nếu quyết định hợp pháp nhưng cách thức thực hiện
cưỡng chế sai: Có thể yêu cầu tòa án tuyên hành vi cưỡng chế là trái pháp
luật.
Việc xác định đúng yêu cầu giúp tòa án làm rõ bản chất tranh chấp và giải quyết vụ việc hiệu quả. Người dân nên tham vấn luật sư chuyên môn để tránh sai sót ngay từ đầu.
Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ kiện
Từ ngày 01/7/2025, theo điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định 151/2025/NĐ-CP, Chủ tịch UBND cấp xã là người có thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất. Do đó, căn cứ khoản 1 Điều 31 và khoản 1 Điều 31a Luật Tố tụng hành chính 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), Tòa Hành chính thuộc Tòa án nhân dân khu vực là cơ quan có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm các khiếu kiện liên quan đến quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện yêu cầu bồi thường
Đơn khởi kiện
Đơn khởi kiện phải được
lập theo Mẫu số 01-HC ban hành kèm Nghị quyết 02/2017/NQ-HĐTP và đáp ứng nội
dung theo Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015.
Nội dung cơ bản bao gồm:
- Ngày, tháng, năm làm đơn;
- Tên tòa án có thẩm quyền;
- Thông tin người khởi kiện, người bị kiện và người
có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;
- Quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính bị
khởi kiện;
- Nội dung giải quyết khiếu nại (nếu có);
- Yêu cầu cụ thể đề nghị tòa án giải quyết;
- Cam kết không đồng thời khiếu nại hành chính.
Tài liệu, chứng cứ kèm theo
Hồ sơ bắt buộc:
- Đơn khởi kiện;
- Quyết định cưỡng chế thu hồi đất (bản sao chứng
thực);
- Quyết định thu hồi đất;
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ hợp
pháp khác;
- CCCD/Hộ chiếu của người khởi kiện;
- Giấy ủy quyền (nếu có).
Chứng cứ bổ sung (nếu
có):
- Quyết định giao đất, cho thuê đất;
- Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất;
- Biên bản cưỡng chế;
- Thông báo thu hồi đất;
- Quyết định phê duyệt dự án;
- Hồ sơ định giá đất, tài sản;
- Chứng cứ chứng minh thiệt hại;
- Văn bản trao đổi với cơ quan nhà nước.
Hồ sơ cần lập đủ số lượng
theo quy định và các bản sao phải được chứng thực hợp lệ.
Hồ sơ cần chuẩn bị
Trình tự thụ lý vụ án hành chính
Hình thức nộp đơn: Người
khởi kiện có thể nộp hồ sơ trực tiếp, gửi qua bưu điện hoặc nộp trực tuyến qua
Cổng Dịch vụ công Quốc gia.
Các bước thụ lý
Bước 1: Tiếp nhận và
xem xét đơn
Trong 03 ngày làm việc,
Chánh án phân công Thẩm phán. Trong 03 ngày tiếp theo, Thẩm phán sẽ:
- Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn;
- Thụ lý vụ án;
- Chuyển đơn đến tòa án có thẩm quyền;
- Hoặc trả lại đơn theo quy định.
Bước 2: Nộp tạm ứng
án phí
Người khởi kiện có 10
ngày để nộp tiền tạm ứng án phí, trừ trường hợp được miễn.
Bước 3: Thông báo thụ
lý
Trong 03 ngày làm việc
kể từ ngày thụ lý, tòa án gửi thông báo cho các bên liên quan và Viện kiểm sát.
Bước 4: Chuẩn bị xét
xử và đối thoại
Thời hạn chuẩn bị xét xử là 04 tháng, có thể gia hạn thêm 02 tháng nếu vụ án phức tạp.
Quá trình giải quyết vụ án tại tòa án
Đối thoại giữa các
bên
Theo Khoản 4 Điều 138
Luật Tố tụng hành chính 2015, Thẩm phán tổ chức đối thoại để các bên làm rõ yêu
cầu, căn cứ pháp lý và tìm kiếm khả năng thỏa thuận.
Nếu không đạt được sự
thống nhất, Tòa án sẽ:
- Đưa vụ án ra xét xử;
- Tạm đình chỉ;
- Hoặc đình chỉ giải quyết vụ án theo quy định.
Xác minh và thu thập
chứng cứ
Tòa án có quyền yêu cầu
cơ quan, tổ chức cung cấp tài liệu liên quan đến:
- Thẩm quyền ban hành quyết định;
- Trình tự, thủ tục cưỡng chế;
- Điều kiện và nguyên tắc cưỡng chế;
- Thời gian, phương thức thực hiện cưỡng chế.
Các nguyên tắc và điều
kiện cưỡng chế sẽ được xem xét toàn diện để đánh giá tính hợp pháp của quyết định
và hành vi cưỡng chế.
Quyền kháng cáo bản
án sơ thẩm
Nếu không đồng ý với bản
án sơ thẩm, người khởi kiện có quyền kháng cáo:
- Thời hạn kháng cáo: 15 ngày kể
từ ngày tuyên án hoặc nhận được bản án;
- Thời hạn chuẩn bị xét xử phúc
thẩm: 60 ngày, có thể gia hạn thêm 30 ngày trong trường hợp đặc biệt;
- Phiên tòa phúc thẩm phải được mở trong thời hạn luật định.
Dịch vụ luật sư hỗ trợ khởi kiện cưỡng chế thu hồi đất trái luật
Luật sư đóng vai trò
quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất. Chuyên
tư vấn pháp luật cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu, bao gồm:
- Phân tích hồ sơ, xác định vi phạm pháp luật;
- Xây dựng phương án tố tụng tối ưu;
- Soạn thảo và hoàn thiện hồ sơ khởi kiện;
- Đại diện tham gia đối thoại, xét xử sơ thẩm và
phúc thẩm;
- Hỗ trợ đàm phán và tìm kiếm giải pháp có lợi nhất
cho khách hàng.
 |
| Luật sư tư vấn thủ tục khởi kiện |
Khởi kiện yêu cầu bồi thường khi bị cưỡng chế thu hồi đất trái pháp luật là quá trình đòi hỏi sự hiểu biết đầy đủ về pháp luật đất đai và tố tụng hành chính. Việc xác định đúng thời hiệu, đúng thẩm quyền, đúng đối tượng và yêu cầu khởi kiện có ý nghĩa quyết định đến kết quả vụ án. Chuyên tư vấn pháp luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
Nguồn: Kiện đòi bồi thường khi cưỡng chế
thu hồi đất trái luật
>>> Xem
thêm:
Nhận xét
Đăng nhận xét