Việc không đồng thuận với kết luận điều tra của cơ quan công an là tình huống thường gặp trong quá trình
giải quyết vụ án hình sự. Khi nhận thấy nội dung kết luận có dấu hiệu sai lệch
hoặc không phù hợp với quy định pháp luật, người dân có quyền khiếu nại để bảo
vệ quyền lợi của mình. Bài viết sau sẽ phân tích toàn diện các vấn đề liên quan
như quyền khiếu nại, thời hiệu, thẩm quyền giải quyết, cũng như quy trình khiếu
nại chi tiết theo Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Cơ sở pháp lý về quyền khiếu nại khi không đồng ý với kết luận điều tra
Theo Điều 32 Bộ luật Tố
tụng Hình sự năm 2015, Nhà nước bảo đảm quyền khiếu nại của cá nhân, cơ quan và
tổ chức trong tố tụng hình sự. Cụ thể, khoản 1 Điều 469 quy định rõ mọi tổ chức,
cá nhân đều có thể khiếu nại quyết định hoặc hành vi tố tụng nếu cho rằng có vi
phạm pháp luật.
Bản kết luận điều tra
là một quyết định tố tụng do Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra
ban hành (theo khoản 1 Điều 470 BLTTHS 2015). Do đó, nếu có căn cứ cho rằng kết
luận này trái pháp luật, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của mình, cá nhân
hoặc tổ chức được quyền khiếu nại.
Ngoài ra, Điều 478
BLTTHS 2015 còn cho phép tố cáo hành vi vi phạm của người tiến hành tố tụng nếu
hành vi đó gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp
pháp của tổ chức, cá nhân.
Như vậy, pháp luật trao cho công dân hai quyền độc lập: khiếu nại đối với quyết định trái luật và tố cáo đối với hành vi vi phạm của người có thẩm quyền.
Thời hiệu khiếu nại kết luận điều tra
Điều 471 BLTTHS 2015
quy định thời hiệu khiếu nại là 15 ngày kể từ ngày người khiếu nại nhận được hoặc
biết được nội dung quyết định, hành vi bị cho là sai phạm.
Trường hợp người khiếu
nại không thể thực hiện trong thời hạn này do sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại
khách quan, thời gian đó sẽ không tính vào thời hiệu. Quy định này bảo đảm tính
nhân văn, tạo điều kiện để người dân thực hiện quyền của mình một cách công bằng.
Để tránh mất quyền khiếu nại, người dân nên xác định chính xác thời điểm mình nhận được kết luận điều tra, từ đó kịp thời gửi đơn trong hạn luật định.
Thẩm quyền giải quyết khiếu nại
Theo khoản 1 Điều 475
BLTTHS 2015, thẩm quyền giải quyết được quy định như sau:
- Giải quyết khiếu nại lần đầu: Thuộc thẩm quyền của
Thủ trưởng Cơ quan điều tra – người ký hoặc chịu trách nhiệm về kết luận
điều tra bị khiếu nại.
- Giải quyết khiếu nại lần hai: Nếu người khiếu nại không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu, họ có thể gửi đơn đến Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp. Quyết định của Viện trưởng có hiệu lực pháp luật cuối cùng và không bị khiếu nại tiếp.
Quy trình thực hiện khiếu nại kết luận điều tra
Pháp luật quy định rõ
trình tự, thủ tục khiếu nại gồm các giai đoạn: soạn thảo và nộp đơn, thụ lý,
xác minh, ban hành quyết định và quyền khiếu nại tiếp theo.
Soạn đơn khiếu nại
Người khiếu nại cần chuẩn
bị đơn theo mẫu (Mẫu số 01, Phụ lục ban hành kèm Nghị định
124/2020/NĐ-CP). Đơn phải bao gồm các nội dung:
- Kính gửi: Ghi rõ cơ quan hoặc người có thẩm quyền
giải quyết khiếu nại.
- Thông tin người khiếu nại: Họ tên, địa chỉ (đối với
cá nhân) hoặc tên, trụ sở (đối với tổ chức).
- Đối tượng khiếu nại: Nêu rõ số, ngày, người ký và
cơ quan ban hành kết luận điều tra.
- Nội dung khiếu nại: Trình bày ngắn gọn, nêu lý do
và quyền lợi bị ảnh hưởng.
- Cam kết: Bảo đảm tính trung thực của nội dung và
tài liệu cung cấp.
- Tài liệu đính kèm: Liệt kê chứng cứ hoặc văn bản
kèm theo (nếu có).
Việc tuân thủ đầy đủ về
hình thức và nội dung là điều kiện bắt buộc để đơn được thụ lý.
Thụ lý khiếu nại
Theo Thông tư liên tịch
02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BNN&PTNT, trong thời hạn quy định, nếu đơn
thuộc thẩm quyền và hợp lệ, người có thẩm quyền phải ra thông báo thụ lý, yêu cầu
người khiếu nại cung cấp thông tin, chứng cứ và tiến hành kiểm tra tính hợp
pháp của kết luận bị khiếu nại.
Xác minh khiếu nại
Quá trình xác minh được
thực hiện dựa trên hồ sơ vụ án và chứng cứ bổ sung do người khiếu nại cung cấp.
Cơ quan giải quyết có thể yêu cầu cơ quan điều tra giải trình hoặc bổ sung tài
liệu. Kết quả xác minh phải được lập thành biên bản và làm căn cứ để ban hành
quyết định giải quyết.
Ban hành quyết định giải quyết khiếu nại
Sau khi xác minh, người
có thẩm quyền sẽ ban hành quyết định giải quyết. Quyết định này phải nêu rõ:
- Nội dung được chấp nhận hoặc bác bỏ;
- Căn cứ pháp lý của việc giải quyết;
- Quyền khiếu nại tiếp theo (nếu có).
Quyết định phải được gửi
cho người khiếu nại trong 03 ngày làm việc kể từ ngày ban hành. Nếu người khiếu
nại không tiếp tục khiếu nại trong thời hạn luật định, quyết định này sẽ có hiệu
lực pháp luật.
Khiếu nại lần hai đến Viện kiểm sát
Nếu không đồng ý với kết
quả giải quyết lần đầu, người khiếu nại có thể khiếu nại lần hai đến Viện trưởng
Viện kiểm sát cùng cấp (Điều 474, 476 BLTTHS 2015).
Thời hạn gửi đơn là 03
ngày kể từ ngày nhận được quyết định lần đầu. Quyết định giải quyết của Viện
trưởng Viện kiểm sát là cuối cùng và không thể khiếu nại thêm.
Thủ tục khiếu nại kết luận điều tra
Một số câu hỏi thường gặp
Ai được quyền khiếu
nại kết luận điều tra?
Không chỉ bị can, mà cả
bị hại, người bào chữa, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và bất kỳ cá
nhân, tổ chức nào bị ảnh hưởng đều có thể thực hiện quyền này (Điều 469 BLTTHS
2015).
Phân biệt khiếu nại
và tố cáo?
Khiếu nại là yêu cầu
xem xét lại quyết định tố tụng xâm phạm quyền lợi của người khiếu nại. Tố cáo
là việc phản ánh hành vi vi phạm của người tiến hành tố tụng, có thể gây thiệt
hại cho tổ chức, cá nhân khác.
Thời gian giải quyết
khiếu nại là bao lâu?
Theo Điều 474 BLTTHS
2015, thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu là 07 ngày, lần hai là 15 ngày, và
có thể gia hạn nhưng không quá 30 ngày đối với vụ việc phức tạp.
Có được rút đơn khiếu
nại không?
Có. Theo Điều 472
BLTTHS 2015, người khiếu nại có thể rút đơn bất cứ lúc nào; cơ quan có thẩm quyền
sẽ ra quyết định đình chỉ việc giải quyết.
Khiếu nại có mất phí
không?
Pháp luật không quy định
lệ phí khiếu nại trong tố tụng hình sự. Tuy nhiên, người khiếu nại có thể tự chịu
chi phí phát sinh như đi lại, in ấn, hoặc thuê luật sư.
Vụ án có tạm dừng
khi chờ giải quyết khiếu nại không?
Thông thường là không. Việc khiếu nại không làm gián đoạn tiến trình vụ án, trừ trường hợp cơ quan có thẩm quyền cho rằng cần thiết phải tạm hoãn để xác minh.
Dịch vụ tư vấn khiếu nại kết luận điều tra
Với đội ngũ luật sư
giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự, Chuyên tư vấn luật cung cấp dịch vụ hỗ
trợ pháp lý chuyên sâu, bao gồm:
- Tư vấn về thời hiệu, thủ tục và thẩm quyền khiếu
nại;
- Hướng dẫn soạn thảo đơn và hồ sơ liên quan;
- Đại diện khách hàng làm việc với cơ quan điều tra
và Viện kiểm sát;
- Bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của khách
hàng trong toàn bộ quá trình khiếu nại.
 |
| Luật sư tư vấn hồ sơ khiếu nại |
Khi phát hiện kết luận điều tra có sai phạm hoặc trái pháp luật, cá nhân và tổ chức có quyền gửi khiếu nại đến Thủ trưởng Cơ quan điều tra để được xem xét theo đúng trình tự. Việc nắm rõ quy định về thời hiệu, thủ tục và thẩm quyền giải quyết là điều kiện quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp – nhanh chóng – hiệu quả, hỗ trợ khách hàng xử lý các vấn đề pháp lý đúng quy định và đạt kết quả tốt nhất. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
Nguồn: Không đồng ý với kết luận điều tra
của công an phải làm sao?
>>> Xem
thêm:
Nhận xét
Đăng nhận xét