6. Giới hạn quyền sở hữu, quyền khác đối với
tài sản
Quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản là quyền không ai có
thể bị hạn chế, bị tước đoạt
trái luật. Trong một số trường hợp, theo quy định
của pháp luật, những quyền này có thể bị
giới hạn vì một số lý do như: tình thế
cấp thiết, lý do quốc phòng, an ninh, các nghĩa vụ công
dân...
Trường hợp 1: Xảy ra tình thế cấp thiết
Căn cứ Khoản 1 Điều 171 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS 2015),
tình thế cấp thiết được hiểu là tình thế của người vì muốn tránh một nguy cơ
đang thực tế đe dọa trực tiếp lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của
mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là phải có hành động gây
một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn chặn. Do đó, theo Khoản 2, 3 Điều 171 BLDS 2015,
khi xảy ra tình thế cấp thiết, chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản
không được cản trở người khác dùng tài sản của mình hoặc cản trở người khác gây
thiệt hại đối với tài sản đó để ngăn chặn, làm giảm mối nguy hiểm hoặc thiệt
hại lớn hơn có nguy cơ xảy ra. Việc gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết
không phải là hành vi xâm phạm quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản. Tuy
nhiên, khi vượt quá yêu cần của tinh thế cấp thiết thì người gây thiệt hại phải
bồi thường phần thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết.
Bên cạnh đó, người đã gây ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt hại xảy cũng phải
bồi thường cho người bị thiệt hại theo quy định tại Điều 595 BLDS 2015.
Trường hợp 2: Thực hiện nghĩa vụ bảo vệ môi trường
Căn cứ Điều 172 BLDS 2015, khi thực
hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản thì chủ thể phải tuân theo quy
định của pháp luật về bảo vệ môi trường; nếu làm ô nhiễm môi trường thì phải
chấm dứt hành vi gây ô nhiễm, thực hiện các biện pháp để khắc phục hậu quả và
bồi thường thiệt hại.
Trường hợp 3: Thực hiện nghĩa vụ tôn trọng, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội
Căn cứ Điều 173 BLDS 2015, khi
thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản thì chủ thể phải tôn trọng,
bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, không được lạm dụng quyền để gây mất trật tự,
an toàn xã hội, làm thiệt hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng,
quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.
Trường hợp 4: Thực hiện nghĩa vụ tôn trọng quy tắc xây dựng
Căn cứ Điều 174 BLDS 2015, khi xây
dựng công trình, chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản phải tuân
theo pháp luật về xây dựng, bảo đảm an toàn, không được xây vượt quá độ cao,
khoảng cách mà pháp luật về xây dựng quy định và không được xâm phạm đến quyền,
lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu, người có quyền khác đối với tài sản là bất
động sản liền kề và xung quanh.
Trường hợp 5: Đối với ranh giới giữa các bất động sản
Theo Điều 175 BLDS 2015, ranh
giới giữa các bất động sản liền kề được xác định theo thỏa thuận hoặc theo
quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc cũng có thể được xác định
theo tập quán hoặc theo ranh giới đã tồn tại từ 30 năm trở lên mà không có
tranh chấp.
Sự giới hạn quyền được thể
hiện ở việc:
- Các chủ thể không được lấn,
chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách, kể cả trường hợp ranh giới là kênh, mương,
hào, rãnh, bờ ruộng. Mọi chủ thể có nghĩa vụ tôn trọng, duy trì ranh giới
chung.
- Người sử dụng đất được sử
dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng từ ranh giới của thửa đất phù
hợp với quy định của pháp luật và không được làm ảnh hưởng đến việc sử dụng đất
của người khác. Người sử dụng đất chỉ được trồng cây và làm các việc khác trong
khuôn viên đất thuộc quyền sử dụng của mình và theo ranh giới đã được xác định;
nếu rễ cây, cành cây vượt quá ranh giới thì phải xén rễ, cắt, tỉa cành phần
vượt quá, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Trường hợp 6: Đối với mốc giới ngăn cách các bất động sản
Theo Điều 176 BLDS 2015, sự
giới hạn được thể hiện như sau:
- Chủ sở hữu bất động sản chỉ
được dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn trên phần đất thuộc
quyền sử dụng của mình.
- Các chủ sở hữu bất động sản
liền kề có thể thỏa thuận với nhau về việc dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây,
xây tường ngăn trên ranh giới để làm mốc giới ngăn cách giữa các bất động sản;
những vật mốc giới này là sở hữu chung của các chủ thể đó. Trường hợp mốc giới
ngăn cách chỉ do một bên tạo nên trên ranh giới và được chủ sở hữu bất động sản
liền kề đồng ý thì mốc giới ngăn cách đó là sở hữu chung, chi phí để xây dựng
do bên tạo nên chịu, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; nếu chủ sở hữu bất động
sản liền kề không đồng ý mà có lý do chính đáng thì chủ sở hữu đã dựng cột mốc,
hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn phải dỡ bỏ.
- Đối với mốc giới là tường
nhà chung, chủ sở hữu bất động sản liền kề không được trổ cửa sổ, lỗ thông khí
hoặc đục tường để đặt kết cấu xây dựng, trừ trường hợp được chủ sở hữu bất động
sản liền kề đồng ý.
Trường hợp nhà xây riêng biệt
nhưng tường sát liền nhau thì chủ sở hữu cũng chỉ được đục tường, đặt kết cấu
xây dựng đến giới hạn ngăn cách tường của mình.
Đối với cây là mốc giới
chung, các bên đều có nghĩa vụ bảo vệ; hoa lợi thu được từ cây được chia đều,
trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Trường hợp 7: Bảo đảm an toàn trong trường hợp cây cối, công trình có nguy cơ
gây thiệt hại
Theo Điều 177 BLDS 2015, trường
hợp cây cối, công trình xây dựng có nguy cơ sập đổ xuống bất động sản liền kề
và xung quanh thì chủ sở hữu tài sản thực hiện ngay các biện pháp khắc phục,
chặt cây, sửa chữa hoặc dỡ bỏ công trình xây dựng đó theo yêu cầu của chủ sở
hữu bất động sản liền kề và xung quanh hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước
có thẩm quyền; nếu không tự nguyện thực hiện thì chủ sở hữu bất động sản liền
kề và xung quanh có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho chặt cây,
phá dỡ. Chi phí chặt cây, phá dỡ do chủ sở hữu cây cối, công trình xây dựng
chịu.
Khi đào giếng, đào ao hoặc
xây dựng công trình dưới mặt đất, chủ sở hữu công trình phải đào, xây cách mốc
giới một khoảng cách do pháp luật về xây dựng quy định.
Khi xây dựng công trình vệ
sinh, kho chứa chất độc hại và các công trình khác mà việc sử dụng có khả năng
gây ô nhiễm môi trường thì chủ sở hữu tài sản đó phải xây cách mốc giới một
khoảng cách và ở vị trí hợp lý, phải bảo đảm vệ sinh, an toàn và không làm ảnh
hưởng đến chủ sở hữu bất động sản khác.
Trường hợp gây thiệt hại cho
chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh theo quy định trên thì chủ sở hữu
cây cối, công trình phải bồi thường.
Trường hợp 8: Trổ cửa nhìn sang bất động sản liền kề
Theo Điều 178 BLDS 2015, chủ
sở hữu nhà chỉ được trổ cửa ra vào, cửa sổ quay sang nhà bên cạnh, nhà đối diện
và đường đi chung theo quy định của pháp luật về xây dựng. Việc trổ cửa phải
đảm bảo mặt dưới mái che trên cửa ra vào, mặt dưới mái che cửa sổ quay ra đường
đi chung phải cách mặt đất từ 2,5 mét trở lên.
Xem thêm các bài viết khác của chúng tôi tại: chuyentuvanphapluat.com.
Nhận xét
Đăng nhận xét