HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN TRƯNG CẦU GIÁM ĐỊNH HÌNH SỰ THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT

Trưng cầu giám định hình sự là một trong những hoạt động quan trọng trong quá trình tố tụng, nhằm xác minh các tình tiết liên quan đến vụ án. Hoạt động này đóng vai trò then chốt trong việc thu thập chứng cứ, làm rõ tội danh và bảo đảm sự công bằng trong xét xử. Việc thực hiện trưng cầu giám định phải tuân thủ nghiêm ngặt trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo kết quả chính xác và khách quan. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về trình tự, thủ tục trưng cầu giám định hình sự.

Yêu cầu giám định hình sự

Khi Nào Cần Trưng Cầu Giám Định Hình Sự?

Việc trưng cầu giám định hình sự được thực hiện trong những trường hợp sau:

Đánh giá tình trạng tâm thần: Khi có nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo hoặc khả năng nhận thức, khai báo trung thực của người làm chứng, người bị hại.
Xác định tuổi tác: Khi tuổi của bị can, bị cáo hoặc bị hại có ý nghĩa trong quá trình giải quyết vụ án, nhưng không có tài liệu chính xác hoặc có nghi ngờ về tính xác thực của hồ sơ.
Nguyên nhân chết người hoặc các vấn đề liên quan đến sức khỏe.
Tính chất và mức độ tổn hại sức khỏe, khả năng lao động của nạn nhân.
Xác định chất ma túy, vũ khí, vật liệu nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, các loại tiền giả, vàng, bạc, đá quý, kim loại quý, hoặc đồ cổ.
Đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường.

Ngoài các trường hợp bắt buộc nêu trên theo Điều 206 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, đương sự hoặc người đại diện có quyền đề nghị cơ quan tố tụng trưng cầu giám định những vấn đề liên quan đến quyền lợi hợp pháp theo Điều 207 Bộ luật.

Trình Tự Thủ Tục Trưng Cầu Giám Định

Ban Hành Quyết Định Trưng Cầu Giám Định

Cơ quan tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định khi:

Thuộc các trường hợp bắt buộc theo Điều 206;
Hoặc khi xét thấy cần thiết theo yêu cầu của đương sự tại Điều 207.

Đối với yêu cầu của đương sự, cơ quan tố tụng phải ra quyết định trong 7 ngày kể từ ngày nhận văn bản đề nghị. Nếu không chấp nhận, cơ quan phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do. Sau thời hạn này, đương sự có quyền tự mình yêu cầu giám định.

Nội dung quyết định phải gồm:

Tên cơ quan và người có thẩm quyền trưng cầu;
Tên tổ chức hoặc cá nhân giám định;
Đối tượng và đặc điểm cần giám định;
Tài liệu hoặc mẫu so sánh kèm theo (nếu có);
Nội dung yêu cầu giám định;
Ngày trưng cầu và thời hạn trả kết luận.

Cơ sở pháp lý: Khoản 1 và 2 Điều 205, Khoản 1 Điều 207, Khoản 1 Điều 214 BLTTHS 2015.

Thông Báo Cho Các Bên Liên Quan

Sau khi quyết định được ban hành, cơ quan tố tụng phải thông báo bằng văn bản cho đương sự và các bên liên quan, nhằm đảm bảo quyền giám sát và phản biện.

Gửi Hồ Sơ và Đối Tượng Giám Định

Trong vòng 24 giờ kể từ khi ra quyết định, cơ quan trưng cầu phải gửi quyết định, hồ sơ và đối tượng giám định đến tổ chức/cá nhân thực hiện giám định. Đồng thời, gửi quyết định cho Viện kiểm sát theo quy định.

Thực Hiện Giám Định

Giám định có thể tiến hành tại cơ quan giám định hoặc nơi xảy ra vụ án. Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán và người yêu cầu giám định có thể tham dự nhưng phải báo trước. Giám định viên phải:

Có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm thực tế;
Tuân thủ quy trình kỹ thuật và thực hiện khách quan, độc lập.

Thời hạn giám định theo từng trường hợp:

Không quá 03 tháng: Tình trạng tâm thần.
Không quá 01 tháng: Nguyên nhân chết người, mức độ ô nhiễm môi trường.
Không quá 09 ngày: Tuổi, tính chất thương tích, các chất đặc thù (ma túy, vũ khí…).

Cơ sở pháp lý: Điều 208, Điều 209 BLTTHS 2015.

Thông Báo Kết Quả Giám Định

Trong 24 giờ kể từ khi có kết luận, tổ chức giám định gửi kết quả cho cơ quan trưng cầu và người yêu cầu. Sau đó, cơ quan trưng cầu thông báo kết quả cho Viện kiểm sát và các đương sự liên quan trong 7 ngày.

Cơ sở pháp lý: Khoản 2 Điều 213, Khoản 2 Điều 214 BLTTHS 2015.

Trình tự giám định hình sự

Quyền Yêu Cầu Giám Định Lại hoặc Bổ Sung

Đương sự có quyền yêu cầu giám định lại nếu nghi ngờ tính chính xác, hoặc giám định bổ sung nếu kết quả chưa đầy đủ. Quy trình:

Nộp đơn bằng văn bản, nêu lý do và chứng cứ;
Cơ quan tố tụng xem xét yêu cầu;
Nếu chấp thuận, ra quyết định bằng văn bản, chỉ định cơ quan giám định, xác định nội dung cụ thể.

Trường hợp đặc biệt, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định giám định lại bởi Hội đồng mới, những người trước đó không tham gia.

Cơ sở pháp lý: Điều 210, Điều 211, Điều 212 BLTTHS 2015.

Giá Trị Kết Luận Giám Định Trong Vụ Án Hình Sự

Kết luận giám định là chứng cứ quan trọng, có giá trị pháp lý nếu:

Thực hiện đúng trình tự từ Điều 205–214 BLTTHS;
Do tổ chức và cá nhân có thẩm quyền thực hiện;
Nội dung rõ ràng, phương pháp khoa học, không mâu thuẫn với chứng cứ khác.

Tuy nhiên, kết luận giám định không tuyệt đối ưu tiên mà phải được đối chiếu với các chứng cứ khác để đánh giá khách quan. Tòa án có thể triệu tập giám định viên giải thích kết luận tại phiên tòa.

Dịch Vụ Hỗ Trợ Pháp Lý Liên Quan

Chuyên tư vấn luật cung cấp các dịch vụ:

Tư vấn pháp lý về trưng cầu giám định;
Soạn thảo đơn yêu cầu và văn bản liên quan;
Tham gia phiên tòa bảo vệ quyền lợi đương sự;
Giám sát tiến độ giám định và đánh giá kết quả;
Tư vấn rủi ro pháp lý liên quan đến kết luận giám định.

Luật sư tư vấn thủ tục giám định

Trưng cầu giám định hình sự đúng quy định pháp luật là cơ sở bảo vệ quyền lợi tố tụng và đảm bảo tính khách quan của vụ án. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng, hiệu quả, giúp Quý khách giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.

Nguồn: Trưng cầu giám định hình sự: Trình tự thủ tục thực hiện

>>> Xem thêm:

Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng

Tìm kiếm Blog này