QUY TRÌNH VÀ CĂN CỨ THỰC HIỆN THỦ TỤC YÊU CẦU GIÁM ĐỊNH LẠI TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ

Giám định lại trong vụ án hình sự là một thủ tục tố tụng đặc biệt được áp dụng khi có nghi ngờ về tính chính xác của kết luận giám định lần đầu. Kết quả giám định đóng vai trò quan trọng trong việc xác định yếu tố buộc tội, mức độ thiệt hại, hay trách nhiệm dân sự – hình sự của các bên liên quan. Tuy nhiên, nếu kết luận đầu tiên có sai sót, mâu thuẫn với chứng cứ khác, hoặc vi phạm quy trình giám định, thì việc yêu cầu giám định lại là cần thiết để đảm bảo tính khách quan và công bằng trong xét xử. Bài viết sau đây sẽ phân tích cụ thể về quyền, căn cứ và thủ tục yêu cầu giám định lại theo quy định pháp luật hiện hành.

 

Thủ tục giám định lại trong vụ án hình sự

Chủ thể có quyền và căn cứ yêu cầu giám định lại

Người có thẩm quyền yêu cầu giám định lại gồm:

• Người tham gia tố tụng: có thể đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định lại.
• Cơ quan tiến hành tố tụng: bao gồm Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án – có thể tự mình hoặc theo đề nghị của các bên ra quyết định giám định lại.

Căn cứ để thực hiện giám định lại:

• Khi xuất hiện chứng cứ cho thấy kết luận giám định ban đầu có sai lệch hoặc không phản ánh đúng bản chất sự việc.
• Trong những vụ án đặc biệt, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chánh án Tòa án nhân dân tối cao có thể quyết định trưng cầu giám định lại sau khi đã có kết luận của Hội đồng giám định.

Cơ sở pháp lý:

• Điều 221 và Điều 212 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
• Điều 29 Luật Giám định tư pháp 2012.

Thời điểm thực hiện yêu cầu giám định lại

Pháp luật không đặt ra thời hạn cụ thể để đề nghị giám định lại. Trong quá trình giải quyết vụ án, nếu phát hiện kết luận giám định có sai sót, các bên như bị can, bị hại, hay người tham gia tố tụng khác đều có thể đề nghị giám định lại. Đồng thời, cơ quan tiến hành tố tụng cũng có thể chủ động trưng cầu giám định lại nếu phát hiện dấu hiệu không chính xác trong kết quả giám định. Kết luận giám định là căn cứ quan trọng trong việc xác định tội danh, mức hình phạt và quyền lợi dân sự. Do đó, việc yêu cầu giám định lại kịp thời là cần thiết để đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong quá trình điều tra và xét xử.

Trình tự, thủ tục đề nghị giám định lại mới nhất hiện nay

Khi có nghi ngờ về độ tin cậy của kết quả giám định ban đầu, người có quyền lợi liên quan có thể gửi đơn đề nghị giám định lại. Để việc này được chấp nhận, người yêu cầu cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và nắm rõ thẩm quyền cũng như quy trình giải quyết.

Hồ sơ cần thiết khi đề nghị giám định lại:

• Đơn đề nghị giám định lại nêu rõ lý do, nội dung yêu cầu.
• Bản sao kết luận giám định lần đầu.
• Tài liệu, chứng cứ chứng minh sự sai lệch hoặc mâu thuẫn trong kết luận cũ.
• Giấy tờ tùy thân và tài liệu chứng minh tư cách tố tụng.
• Tài liệu, chứng cứ khác có liên quan (nếu có).

Tùy theo giai đoạn của vụ án, việc giám định lại do các cơ quan sau quyết định:

• Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án – nơi đang thụ lý vụ án.
• Nguyên tắc thực hiện:
• Việc giám định lại phải được tiến hành bởi giám định viên khác so với người đã thực hiện lần đầu.
• Nếu có yêu cầu giám định lại lần hai, việc này phải do Hội đồng giám định thực hiện để đảm bảo tính khách quan.

Quy trình xem xét và kết quả giải quyết yêu cầu giám định lại:

Bước 1: Tiếp nhận và xem xét hồ sơ, xác định căn cứ hợp lý cho việc giám định lại.

Bước 2: Ra quyết định:

• Nếu chấp thuận, cơ quan có thẩm quyền ban hành Quyết định trưng cầu giám định lại.
• Nếu từ chối, phải có văn bản thông báo rõ lý do cho người yêu cầu biết.

Căn cứ pháp lý: Khoản 2 Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Cơ quan được trưng cầu giám định sẽ phân công một giám định viên khác hoặc Hội đồng giám định thực hiện lại việc giám định. Thời hạn thực hiện:

• Phụ thuộc vào tính chất và mức độ phức tạp của vụ án.
• Thời hạn cụ thể do cơ quan ra quyết định trưng cầu ấn định, hoặc được thỏa thuận giữa các bên nhưng phải đảm bảo trong phạm vi quy định tại Điều 208 BLTTHS.

 

Thẩm quyền ra quyết định trưng cầu giám định lại

Giá trị pháp lý của kết luận giám định lại

Kết luận giám định lại có giá trị pháp lý tương đương với kết luận giám định lần đầu. Nếu hai kết luận có sự khác biệt đáng kể, cơ quan có thẩm quyền sẽ trưng cầu giám định lần thứ hai để làm rõ sự mâu thuẫn. Căn cứ pháp lý: Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Một số câu hỏi thường gặp

Có được yêu cầu giám định lại lần thứ hai không?

Nếu giữa kết luận ban đầu và kết luận giám định lại vẫn tồn tại sự không thống nhất, các bên tham gia tố tụng có thể đề nghị tiến hành giám định lại lần thứ hai. Việc này do cơ quan tiến hành tố tụng đang giải quyết vụ án quyết định. Căn cứ pháp lý: Khoản 3 Điều 211 BLTTHS 2015.

Nếu cơ quan không thực hiện giám định lại dù có yêu cầu hợp lý thì sao?

Người yêu cầu có thể khiếu nại đến thủ trưởng cơ quan đang giải quyết vụ án. Trường hợp cơ quan vi phạm nghiêm trọng quy trình, có thể bị xử lý trách nhiệm theo pháp luật.

Người bị tạm giam có thể tự yêu cầu giám định lại không?

Có. Tuy nhiên, việc thực hiện thông qua luật sư bào chữa sẽ giúp đảm bảo tính pháp lý và khả năng được chấp thuận cao hơn.

Nếu giám định viên cũ tham gia lại, kết quả có hợp lệ không?

Không. Việc này vi phạm quy định tại Điều 211 BLTTHS, khiến kết quả giám định lại không có giá trị pháp lý và có thể bị loại khỏi hồ sơ vụ án.

Có thể đề nghị giám định lại ở giai đoạn phúc thẩm không?

Có. Người tham gia tố tụng vẫn có thể yêu cầu giám định lại nếu có căn cứ chứng minh kết luận cũ không chính xác, ảnh hưởng đến kết quả xét xử.

Dịch vụ tư vấn giám định lại của Chuyên tư vấn luật

Chuyên tư vấn luật cung cấp dịch vụ hỗ trợ chuyên sâu về thủ tục giám định trong tố tụng hình sự, bao gồm:

• Tư vấn trường hợp cần giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại.
• Hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ, tài liệu chứng minh nội dung cần giám định lại.
• Soạn thảo đơn yêu cầu giám định đảm bảo đúng quy định pháp luật.
• Đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong quá trình tố tụng.
• Đề xuất giám định lại lần hai hoặc kháng cáo, giám đốc thẩm nếu phát hiện sai phạm nghiêm trọng.

Luật sư tư vấn hình sự

Thủ tục yêu cầu giám định lại trong vụ án hình sự là một cơ chế pháp lý cần thiết giúp bảo đảm tính chính xác, khách quan trong hoạt động tố tụng. Việc hiểu đúng quy trình và quyền của người tham gia tố tụng sẽ giúp bảo vệ lợi ích hợp pháp, hạn chế rủi ro sai sót trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Chuyên tư vấn luật cam kết mang đến dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp – nhanh chóng – hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề liên quan đến giám định trong vụ án hình sự đúng quy định pháp luật. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ kịp thời.

Nguồn: Thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

>>> Xem thêm:

• Các trường hợp bắt buộc trưng cầu giám định trong tố tụng hình sự
• Thời gian và quy trình giám định thương tích sau khi bị đánh