HƯỚNG DẪN XỬ LÝ KHI NGƯỜI MƯỢN KHÔNG TRẢ LẠI ĐẤT

Việc cho người khác mượn đất thường xuất phát từ mối quan hệ cá nhân như thân nhân, Quý khách hàng bè hoặc hàng xóm, dẫn đến sự chủ quan trong việc lập hợp đồng hay giấy tờ pháp lý. Khi bên mượn không trả lại đất đúng hạn, việc đòi lại đất có thể gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong trường hợp không có văn bản xác nhận. Bài viết này sẽ trình bày cụ thể các cách thức xử lý đúng pháp luật để giúp bên cho mượn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

 

Cách đòi lại đất khi người mượn không tự nguyện trả

Các bước xử lý khi người mượn đất không tự giác trả lại

Hòa giải tại địa phương – Bước khởi đầu nên thực hiện

Mặc dù không bắt buộc theo luật định, hòa giải tại UBND cấp xã/phường vẫn được khuyến khích thực hiện khi xảy ra tranh chấp. Đây là hình thức giải quyết thân thiện, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Người yêu cầu hòa giải cần chuẩn bị:

• Đơn đề nghị giải quyết tranh chấp đất đai.
• Tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất.
• Bằng chứng thể hiện việc cho mượn đất.

Biên bản hòa giải – dù thành công hay không – sẽ là căn cứ pháp lý có giá trị khi cần khởi kiện sau này.

Khởi kiện tại Tòa án – Biện pháp mạnh khi hòa giải không thành

Nếu không thể giải quyết qua hòa giải, bên cho mượn có thể khởi kiện yêu cầu Tòa án xử lý.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có thửa đất sẽ thụ lý vụ án tranh chấp do phát sinh từ quan hệ mượn tài sản.

Hồ sơ khởi kiện cần có:

• Đơn khởi kiện theo mẫu chuẩn.
• Biên bản hòa giải (nếu có).
• Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất.
• Bằng chứng về việc cho mượn đất (văn bản, giấy viết tay, tin nhắn...).
• Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện.

Thời gian xử lý vụ án:

• Chuẩn bị xét xử sơ thẩm: 4–6 tháng.
• Phiên tòa sơ thẩm: 1–2 tháng sau đó.
• Nếu có kháng cáo, thời gian xử phúc thẩm là từ 2–3 tháng.

Những căn cứ pháp lý Tòa án sẽ xem xét

• Hình thức và nội dung giao dịch cho mượn đất: Tòa sẽ xác định có tồn tại thỏa thuận cho mượn hay không và giao dịch đó có hợp pháp không. Văn bản hoặc chứng cứ thể hiện rõ thời gian, mục đích mượn đất, trách nhiệm hoàn trả... sẽ được đánh giá kỹ lưỡng.
• Quyền sử dụng đất của bên cho mượn: Tòa án sẽ kiểm tra các giấy tờ như sổ đỏ, hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho... để xác định chủ thể có quyền hợp pháp đòi lại đất. Nếu mảnh đất chưa có Giấy chứng nhận, các chứng cứ khác như nguồn gốc đất và quá trình sử dụng sẽ được xem xét.
• Quá trình và hiện trạng sử dụng đất: Việc đất đã được sử dụng như thế nào, có xây dựng tài sản trên đó hay không, bên cho mượn đã từng yêu cầu trả lại chưa… đều là các tình tiết quan trọng. Tòa có thể tổ chức đo đạc, giám định hoặc thẩm định tại chỗ để có cái nhìn toàn diện.

 

Thủ tục khởi kiện đòi lại đất

Giải đáp một số câu hỏi phổ biến về việc đòi lại đất cho mượn

Người cho mượn có thể yêu cầu trả lại đất không?

Căn cứ Điều 499 Bộ luật Dân sự 2015, người cho mượn hoàn toàn có quyền đòi lại đất nếu:

• Hết thời hạn mượn theo thỏa thuận.
• Không có thời hạn mượn, nhưng bên mượn đã đạt được mục đích sử dụng đất.
• Người mượn sử dụng sai mục đích hoặc cho người khác mượn lại mà không được sự đồng ý.

Có giới hạn thời gian khởi kiện không?

Theo Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015, các tranh chấp liên quan đến đòi lại tài sản không áp dụng thời hiệu khởi kiện. Do đó, người cho mượn có thể khởi kiện bất cứ lúc nào nếu quyền lợi bị xâm phạm.

Nếu việc cho mượn chỉ là thỏa thuận miệng thì sao?

Việc không có giấy tờ khiến việc chứng minh khó khăn hơn, nhưng không phải không thể. Có thể sử dụng lời khai nhân chứng, tin nhắn, ghi âm, hình ảnh... để chứng minh đã có giao dịch mượn đất. Theo Điều 91 và 93 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, mọi hình thức dữ liệu hợp pháp đều có thể làm chứng cứ.

Thời gian hoàn trả đất có thể thỏa thuận không?

Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, các bên được quyền thỏa thuận thời hạn mượn đất. Nếu không có thỏa thuận cụ thể, người cho mượn có thể yêu cầu trả bất cứ lúc nào nhưng phải thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý để bên mượn kịp thu xếp.

Có cần thuê luật sư không?

Nếu vụ việc có yếu tố phức tạp hoặc thiếu chứng cứ rõ ràng, việc thuê luật sư là rất cần thiết. Luật sư sẽ giúp Quý khách hàng thu thập chứng cứ, soạn đơn từ, tham gia tố tụng và bảo vệ quyền lợi trước Tòa. Điều này giúp tăng khả năng thành công và rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp.

Dịch vụ pháp lý hỗ trợ tư vấn pháp luật

Chuyên tư vấn luật cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp hỗ trợ khách hàng trong quá trình đòi lại đất bao gồm:

• Hướng dẫn thu thập và hoàn thiện chứng cứ về quyền sử dụng đất và giao dịch cho mượn.
• Tư vấn chiến lược hòa giải và khởi kiện.
• Soạn thảo đơn khởi kiện, hồ sơ tố tụng.
• Đại diện khách hàng trong các phiên hòa giải và phiên tòa.
• Luật sư tham gia bảo vệ quyền lợi tại Tòa án các cấp.

Luật sư tư vấn khởi kiện đất đai

Việc lấy lại đất khi bên mượn không tự nguyện hoàn trả là một vấn đề pháp lý không đơn giản, đặc biệt nếu thiếu giấy tờ hoặc thỏa thuận rõ ràng. Người cho mượn cần nắm rõ quy trình pháp lý, chuẩn bị đầy đủ chứng cứ và thực hiện các bước theo đúng thủ tục. Trong các trường hợp phức tạp, nên nhờ đến sự hỗ trợ của luật sư để đảm bảo quyền lợi một cách hiệu quả nhất. Chuyên tư vấn luật cam kết mang đến cho Quý khách hàng dịch vụ tư vấn pháp lý nhanh chóng, tận tâm và chuyên nghiệp, giúp giải quyết hiệu quả mọi vấn đề liên quan đến tranh chấp đất đai. Vui lòng liên hệ qua hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và kịp thời.

Nguồn: Đòi lại đất khi người mượn không tự nguyện trả như thế nào?

>>> Xem thêm:

• Thủ tục đòi lại đất cho người khác mượn canh tác ngày xưa
• Đã nhận tiền bồi thường, có còn quyền khiếu nại khi bị thu hồi đất?