TỘI PHẠM PHÁP NHÂN THƯƠNG MẠI LIÊN QUAN ĐẾN MÔI TRƯỜNG (PHẦN 13)

k) Đối với tội vi phạm quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên: 

Để tránh tình trạng bị khởi tố hình sự, pháp nhân thương mại cần:

·        Điều kiện về chủ thể:

-                 Một là, tẩu tán trách nhiệm này cho một cá nhân, tổ chức khác mà đảm bảo yếu tố “không cấu kết”.

-                 Hai là, triệt tiêu tư cách chủ thể: thành lập một tổ chức dự phòng không phải là pháp nhân thương mại.

-                 Ba là, triệt tiêu tư cách pháp nhân: việc thực hiện hành vi phạm tội vì không nhận thức được hành vi của mình là phạm tội, không ngăn chặn kịp thời và hậu quả vẫn xảy xa không như mong muốn.

·           Điều kiện về khách thể:

Chỉ duy nhất một yếu tố trong khách thể có thể triệt tiêu được dấu hiệu pháp luật hình sự, đó chính là đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:

Một là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về khái niệm của vật thể thì mới có thể khởi tố hình sự được. Trong đó, đối tượng của tội phạm này là các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, khu di tích thiên nhiên hoặc các khu thiên nhiên khác được bảo vệ theo quy định của pháp luật Việt Nam.

- Khu bảo tồn thiên nhiên là vùng đất hay vùng biển đặc biệt được dành để bảo vệ và duy trì tính đa dạng sinh học, các nguồn tài nguyên thiên nhiên, kết hợp với việc bảo vệ các tài nguyên văn hoá và được quản lí bằng pháp luật hoặc các phương thức hữu hiệu khác.

- Vườn quốc gia là một khu vực đất hay biển được bảo tồn bằng các quy định pháp luật của chính quyền sở tại.

- Di tích lịch sử - văn hoá là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học (khoản 3 Điều 4 Luật di sản văn hóa 2001).

Hai là, phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn về định mức:

- Cảnh quan, hệ sinh thái tự nhiên trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn thiên nhiên có tổng diện tích từ 300 mét vuông (m²) trở lên;

- Có yếu tố tái phạm nguy hiểm.

·           Điều kiện về mặt khách quan:

Một là, phải đảm bảo đúng khái niệm về mặt hành vi thì mới khởi tố được. Các hành vi của tội này là:

- Sử dụng, khai thác khu bảo tồn thiên nhiên một cách trái phép, không tuân theo các quy định chặt chẽ của Nhà nước về chế độ sử dụng, khai thác khu bảo tồn thiên nhiên như chặt cây, săn bắt động vật, khai thác lâm thổ sản, chăn thả gia súc, ...

- Không thưc hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định của nhà nước về chế độ sử dụng, khai thác khu bảo tồn.

Hai là, hành vi này đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Ba là, hành vi phạm tội này chỉ khi gây ra hậu quả nghiêm trọng mới là yếu tố bắt buộc để cấu thành tội. Theo đó, hậu quả gây ra là:

- Thiệt hại vật chất: gây thiệt hại tài sản từ 50.000.000 đồng trở lên;

- Thiệt hại phi vật chất: gây ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách pháp luật của Nhà nước về quản lý khai thác khu bảo tồn; gây thiệt hại đến cảnh quan, hệ sinh thái tự nhiên.

Bốn là, hành vi tác động là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả. Nếu chủ thể phạm tội thực hiện đúng hành vi mà không dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như phân tích ở trên thì vẫn bị khởi tố hình sự.

Năm là, triệt tiêu phương tiện, công cụ phạm tội: khi chủ thể phạm tội không dùng những phương tiện hiện đại, kỹ thuật cao, bị Nhà nước cấm để khai thác khu bảo tồn thiên nhiên.

Sáu là, triệt tiêu phạm vi tội phạm: nếu chủ thể phạm tội thực hiện hành vi phạm tội trên diện tích nhỏ, không tập trung mà phân tán, rải rác trong khu vực.

Bảy là, triệt tiêu thời điểm hoàn thành tội phạm: khi chủ thể phạm tội không biết hoặc không buộc phải biết đó là khu bảo tồn thiên nhiên đã được Nhà nước có chế độ bảo vệ dặc biệt mà vẫn thực hiện hành vi phạm tội; hoặc chủ thể phạm tội chưa hoàn thành đến cuối cùng hành vi phạm tội của mình.

·           Điều kiện về mặt chủ quan:

Lỗi của hành vi này là lỗi cố ý, động cơ và mục đích là nhằm khai thác, sử dụng trái phép khu bảo tồn thiên nhiên, di tích thiên nhiên. Tuy nhiên có thể tẩu tán trách nhiệm này bằng cách:

-  Hậu quả do hành vi này gây ra không ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường đất, không khí, nước, không xâm phạm đến các chính sách bảo vệ môi trường và quản lý khu bảo tồn thiên nhiên của Nhà nước ta.

-  Động cơ của hành vi phạm tội này không nhằm mục đích sử dụng, khai thác khu bảo tồn thiên nhiên.

Xem thêm các bài viết khác của chúng tôi tại: chuyentuvanphapluat.com.