Giao dịch M&A
(Mergers & Acquisitions – Mua bán, sáp nhập doanh nghiệp) ngày càng phổ biến
tại Việt Nam nhưng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý. Việc hiểu rõ và tuân thủ
quy trình chuẩn trong M&A sẽ giúp các bên giảm thiểu rủi ro, bảo vệ quyền lợi
và tối ưu hóa giá trị thương vụ. Bài viết này tập trung trình bày các bước pháp
lý chính trong quá trình M&A, bắt đầu từ khi bên mua và bên bán đã tiếp cận
và sẵn sàng trao đổi thông tin.
Giai đoạn chuẩn bị: Nền tảng của mọi thương vụ
Giai đoạn chuẩn bị là
bước quan trọng nhất, quyết định sự thành công của thương vụ M&A. Các bên cần
lập kế hoạch chi tiết, thiết lập khung pháp lý chắc chắn và tiến hành thẩm định
doanh nghiệp mục tiêu toàn diện. Tuân thủ quy trình chuẩn giúp đảm bảo tính
minh bạch và hạn chế rủi ro pháp lý.
Ký thỏa thuận bảo mật thông tin (NDA/CA)
NDA (Non-Disclosure
Agreement) hoặc CA (Confidentiality Agreement) là văn bản pháp lý bắt buộc, bảo
vệ các dữ liệu nhạy cảm được chia sẻ giữa các bên. Nội dung cơ bản của NDA/CA
thường bao gồm:
- Định nghĩa thông tin mật: Xác định rõ dữ liệu nào
cần được bảo vệ.
- Mục đích sử dụng: Chỉ phục vụ cho việc đánh giá
và đàm phán M&A.
- Nghĩa vụ bên nhận thông tin: Không tiết lộ cho
bên thứ ba.
- Thời hạn bảo mật: Thường 3–5 năm hoặc vô thời hạn
đối với thông tin quan trọng.
- Chế tài vi phạm: Xác định hậu quả pháp lý, có thể
bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.
Thời điểm ký NDA linh
hoạt, có thể ký trước khi biết danh tính doanh nghiệp mục tiêu hoặc trước khi
trao đổi dữ liệu quan trọng.
Thẩm định chi tiết (Due Diligence – DD)
Đây là bước trọng yếu,
kiểm tra và đánh giá toàn diện doanh nghiệp mục tiêu về nhiều khía cạnh: tài
chính, pháp lý, thương mại – vận hành, thuế, nhân sự và văn hóa.
Thẩm định tài chính
(Financial DD): Xem xét sức khỏe tài chính, khả năng sinh lời và dòng tiền của
doanh nghiệp. Tài liệu cần kiểm tra bao gồm:
- Báo cáo tài chính đã kiểm toán 3 năm gần nhất.
- Báo cáo quyết toán thuế.
- Bảng cân đối kế toán chi tiết.
- Các khoản nợ, công nợ và giá trị bảo hiểm.
Thẩm định pháp lý
(Legal DD): Rà soát hồ sơ pháp lý, phát hiện rủi ro và đảm bảo tuân thủ luật
pháp, bao gồm Luật Doanh nghiệp 2020, Luật Đầu tư 2020. Quá trình gồm:
- Yêu cầu và thu thập tài liệu.
- Phân tích và đánh giá rủi ro pháp lý.
- Kiểm tra thực tế tại doanh nghiệp.
- Lập báo cáo chi tiết (Legal DD Report).
Thẩm định thương mại
& vận hành (Commercial & Operational DD): Đánh giá vị thế thị trường,
khách hàng, đối thủ và chuỗi cung ứng. Phân tích SWOT, KPCs, CSFs và dự báo
tăng trưởng giúp xác định tiềm năng phát triển.
Thẩm định thuế (Tax
DD): Xác định rủi ro thuế và tối ưu hóa cấu trúc thuế sau M&A, bao gồm: thuế
thu nhập doanh nghiệp, VAT, thuế thu nhập cá nhân và các loại thuế khác. Kiểm
tra hồ sơ 5 năm gần nhất, quyết định thanh tra thuế.
Thẩm định nhân sự &
văn hóa (HR & Cultural DD): Đánh giá đội ngũ nhân sự, môi trường làm việc
và sự phù hợp văn hóa doanh nghiệp. Các khía cạnh cần xem xét: hợp đồng lao động,
chế độ phúc lợi, năng lực lãnh đạo và quản trị văn hóa.
Báo cáo thẩm định chi tiết (DD Report)
Tổng hợp tất cả kết quả
thẩm định, nêu điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức và các “cờ đỏ” (red
flags) tiềm ẩn:
- Sai sót tài chính quan trọng.
- Tranh chấp pháp lý lớn.
- Vi phạm môi trường.
- Phụ thuộc vào khách hàng lớn.
- Công nghệ lỗi thời.
- Quản lý chủ chốt không ổn định.
Định giá doanh nghiệp (Valuation)
Sử dụng các phương pháp định giá chuẩn quốc tế và theo Thông tư 36/2024/TT-BTC, xác định giá trị hợp lý dựa trên rủi ro ngành, chu kỳ kinh tế và tiềm năng cộng hưởng sau M&A.
Giai đoạn thực hiện giao dịch
Giai đoạn này chuyển từ
đánh giá sang hành động thực tế, bao gồm đàm phán, ký MOU/LOI và hoàn tất hợp đồng
M&A.
Đàm phán điều khoản giao dịch
Xây dựng dựa trên kết
quả thẩm định và định giá, bao gồm:
- Giá cả và cơ cấu thanh toán.
- Cam kết & bảo đảm (Representations &
Warranties).
- Điều kiện hoàn tất giao dịch.
Ký MOU/LOI
Ghi nhận các điều khoản
chính, thể hiện thiện chí giữa các bên:
- Giá đề xuất và hình thức thanh toán.
- Điều kiện tiên quyết.
- Thời gian hoàn tất.
- Điều khoản độc quyền đàm phán và bảo mật.
- Phân chia chi phí giao dịch.
Ký kết và hoàn tất giao dịch (Closing)
Bao gồm:
- Soạn thảo hợp đồng (SPA hoặc APA).
- Xin phê duyệt nội bộ và cơ quan nhà nước.
- Tổ chức lễ ký kết chính thức và bàn giao quyền sở
hữu.
Nghĩa vụ bên mua: Thanh
toán đầy đủ theo hợp đồng.
Nghĩa vụ bên bán: Chuyển giao cổ phần hoặc tài sản đã thống nhất, đảm bảo điều kiện hoàn tất.
![]() |
| Thực hiện giao dịch M&A |
Giai đoạn hậu M&A: Hội nhập sau sáp nhập
Mục tiêu là hiện thực
hóa giá trị cộng hưởng, đồng bộ hệ thống quản trị và vận hành, và thông báo
minh bạch đến đối tác, khách hàng và cơ quan quản lý.
Hoàn tất thủ tục đăng
ký kinh doanh: Cập nhật thay đổi trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
trong 10 ngày kể từ ngày thay đổi theo Luật Doanh nghiệp 2020, tránh phạt hành
chính 20–30 triệu đồng.
Hợp nhất hệ thống quản
trị và vận hành: Tích hợp cơ cấu tổ chức, quy trình vận hành, công nghệ và văn
hóa doanh nghiệp, thường kéo dài 6–12 tháng.
Truyền thông đến đối
tác và cơ quan liên quan, cụ thể là thông báo kịp thời, minh bạch:
- Khách hàng & nhà cung cấp: Nhấn mạnh lợi ích,
cam kết duy trì chất lượng.
- Cơ quan nhà nước: Cập nhật thay đổi về đại diện pháp luật, cơ cấu sở hữu và trụ sở.
Dịch vụ hỗ trợ pháp lý M&A của Chuyên tư vấn luật
- Tư vấn cấu trúc giao dịch phù hợp.
- Tư vấn MOU/LOI và thỏa thuận ban đầu.
- Thẩm định pháp lý (Legal DD).
- Soạn thảo và đàm phán hợp đồng SPA/APA, NDA/CA.
- Hỗ trợ xin phê duyệt và hoàn tất giao dịch.
- Hỗ trợ thủ tục hậu M&A.
![]() |
| Dịch vụ luật sư hỗ trợ thực hiện M&A |
Quy trình chuẩn M&A yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa chuyên gia pháp lý, tài chính và lãnh đạo doanh nghiệp. Tuân thủ các bước từ thẩm định chi tiết, đàm phán điều khoản đến hội nhập hậu M&A sẽ giúp giảm rủi ro và tối ưu hóa giá trị thương vụ. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
Nguồn: Quy trình chuẩn thực hiện giao dịch
M&A: Hướng dẫn chi tiết
>>> Xem
thêm:



Nhận xét
Đăng nhận xét