NÊN LỰA CHỌN ĐỊNH GIÁ HAY THẨM ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN TRONG CÁC VỤ ÁN TRANH CHẤP TẠI TÒA ÁN?

Trong quá trình giải quyết các vụ án dân sự liên quan đến tranh chấp tài sản, một trong những bước quan trọng có thể ảnh hưởng đến kết quả phân xử là việc xác định giá trị của tài sản đang bị tranh chấp. Vấn đề đặt ra là: nên áp dụng hình thức định giá tài sản do Tòa án tổ chức hay thẩm định giá thông qua các tổ chức chuyên nghiệp? Mỗi phương thức đều có cơ sở pháp lý, quy trình thực hiện, chi phí và giá trị chứng cứ khác nhau. Việc lựa chọn hình thức phù hợp sẽ tác động đáng kể đến quyền lợi và nghĩa vụ của các bên đương sự. Bài viết dưới đây sẽ phân tích toàn diện hai hình thức này để giúp bạn đọc có góc nhìn rõ ràng hơn trong việc lựa chọn hình thức xác định giá trị tài sản tranh chấp tại Tòa.

Xác định giá trị tài sản

Cơ sở pháp lý về định giá và thẩm định giá tài sản trong tố tụng dân sự

Theo Điều 94 và Điều 104 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, kết quả định giá hoặc thẩm định giá tài sản đều được coi là nguồn chứng cứ hợp pháp dùng trong quá trình xét xử. Đây là căn cứ quan trọng để Tòa án đưa ra phán quyết công bằng, hợp lý.

Định giá tài sản do Tòa án tổ chức

Định giá tài sản là hoạt động do Tòa án trực tiếp chỉ đạo và điều hành, thông qua việc ra quyết định thành lập Hội đồng định giá tài sản.

Theo quy định tại khoản 3 Điều 104 Bộ luật Tố tụng dân sự, Tòa án sẽ tiến hành định giá trong các trường hợp sau:

Có yêu cầu từ một hoặc nhiều bên liên quan;
Các bên không thể thống nhất lựa chọn tổ chức thẩm định giá hoặc có bất đồng về mức giá;
Xuất hiện dấu hiệu gian dối trong việc thỏa thuận giá nhằm trốn thuế, trốn tránh nghĩa vụ với Nhà nước hoặc bên thứ ba;
Có căn cứ cho rằng tổ chức thẩm định đã vi phạm pháp luật.

Quy trình định giá gồm các bước:

Tòa án ra quyết định định giá tài sản;
Thành lập Hội đồng định giá, bao gồm đại diện cơ quan tài chính và các chuyên gia liên quan;
Tiến hành định giá tại hiện trường, lập biên bản;
Biên bản định giá được đưa vào hồ sơ vụ án làm căn cứ pháp lý.

Thẩm định giá tài sản do đương sự thỏa thuận

Thẩm định giá là phương thức xác định giá trị tài sản thông qua tổ chức thẩm định giá có giấy phép hành nghề, được các bên đương sự tự thỏa thuận lựa chọn.

Theo khoản 2 Điều 104 Bộ luật Tố tụng dân sự, việc thẩm định giá chỉ được thực hiện nếu các bên đồng thuận về tổ chức thực hiện và nội dung công việc.

Các bước cơ bản của thẩm định giá:

Các bên lựa chọn và thống nhất tổ chức thẩm định giá;
Tòa án ghi nhận sự thỏa thuận, hỗ trợ làm việc giữa các bên;
Ký kết hợp đồng dịch vụ thẩm định với tổ chức được chọn;
Tổ chức thẩm định tiến hành xác định giá, lập chứng thư thẩm định giá;
Chứng thư được gửi đến Tòa án và lưu vào hồ sơ vụ án.

Nên chọn định giá hay thẩm định giá tài sản?

Cả hai phương thức đều có tính pháp lý và được công nhận là chứng cứ trong tố tụng dân sự. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương thức phù hợp cần dựa trên một số tiêu chí như:

Về chi phí thực hiện

Định giá tài sản do Hội đồng của Tòa án thực hiện thường không tính phí dịch vụ, tuy nhiên bên yêu cầu phải tạm ứng chi phí định giá, mức này do Tòa ước lượng và quyết định.
Thẩm định giá phải ký hợp đồng dịch vụ với tổ chức thẩm định và tự chi trả chi phí, thường cao hơn chi phí định giá.

Về phương pháp xác định giá trị

Đối với định giá, giá trị tài sản thường được căn cứ theo mức giá do Nhà nước ban hành hoặc ấn định, ví dụ: giá đất được xác định theo Luật Đất đai và bảng giá đất tại thời điểm định giá.
Trong khi đó, thẩm định giá hướng đến giá trị thị trường thực tế, dựa trên các phương pháp khoa học như so sánh, chiết trừ, thu nhập, đầu tư… được quy định tại Luật Giá 2023 và Thông tư 30/2024/TT-BTC.

=> Do đó, nếu các bên muốn phản ánh đúng giá trị thị trường, phương án thẩm định sẽ hợp lý hơn. Còn nếu cần tuân thủ mức giá theo pháp luật quy định, định giá là lựa chọn phù hợp.

Về quyền yêu cầu điều chỉnh, định giá lại

Các bên có thể yêu cầu Tòa án định giá lại hoặc thẩm định lại tài sản nếu có căn cứ cho rằng kết quả trước đó không khách quan, không phản ánh đúng giá trị tài sản, hoặc có dấu hiệu vi phạm quy trình.

Lưu ý: Việc yêu cầu này chỉ được chấp nhận nếu:

Có văn bản phản đối kết quả định giá/thẩm định ngay sau khi nhận được;
Phải nộp yêu cầu thay đổi kết quả trước phiên tòa sơ thẩm.

So sánh định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp

Câu hỏi thường gặp về định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp

Ai thanh toán chi phí định giá do Tòa án tổ chức?

Người yêu cầu định giá phải tạm ứng chi phí. Sau khi vụ án kết thúc, Tòa án sẽ phân bổ chi phí này cho bên thua kiện hoặc theo tỷ lệ lỗi của các bên (Điều 165 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).

Chi phí thẩm định giá được chia thế nào?

Chi phí thẩm định là do bên ký hợp đồng dịch vụ chi trả. Các bên có thể thỏa thuận tỷ lệ đóng góp nếu cùng lựa chọn tổ chức thẩm định.

Hội đồng định giá gồm những ai?

Theo pháp luật hiện hành, Hội đồng định giá gồm:

Đại diện cơ quan tài chính (Chủ tịch Hội đồng);
Đại diện các cơ quan chuyên môn liên quan;
Trường hợp cần thiết có thể mời đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có tài sản tham gia chứng kiến.

Thời gian thực hiện định giá hoặc thẩm định giá là bao lâu?

Định giá: Thường mất từ 2 tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào tính chất tài sản và sự phối hợp của các bên;
Thẩm định giá: Có thể thực hiện nhanh hơn, thường từ 1 tuần đến 2 tháng nếu không có vướng mắc về thủ tục.

Tòa án có quyền từ chối sử dụng kết quả không?

Có. Tòa án có thể bác bỏ biên bản định giá hoặc chứng thư thẩm định nếu xác định:

Có sai sót nghiêm trọng trong quy trình;
Phương pháp định giá không hợp lý;
Có dấu hiệu thiếu khách quan hoặc vi phạm quy định pháp luật.

Nếu không thống nhất được việc thẩm định thì sao?

Trong trường hợp không có sự đồng thuận giữa các bên về tổ chức thẩm định, Tòa án sẽ chủ động thực hiện định giá thông qua Hội đồng định giá.

Dịch vụ hỗ trợ của Luật Long Phan PMT

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện trong quá trình định giá và thẩm định giá tài sản, bao gồm:

Tư vấn quy trình thực hiện định giá, thẩm định giá;
Đại diện khách hàng làm việc với Tòa án, Hội đồng định giá;
Hỗ trợ lựa chọn tổ chức thẩm định uy tín;
Soạn thảo và nộp hồ sơ yêu cầu định giá hoặc thẩm định;
Chuẩn bị chứng cứ liên quan đến giá trị tài sản;
Tư vấn yêu cầu định giá/thẩm định lại khi có dấu hiệu sai lệch;
Giải quyết vướng mắc pháp lý liên quan.

Luật sư tư vấn về định giá và thẩm định giá

Việc lựa chọn định giá hay thẩm định giá tài sản trong quá trình tố tụng dân sự cần được cân nhắc kỹ lưỡng tùy vào tính chất vụ án, khả năng tài chính, mục tiêu tranh chấp và các yếu tố khác. Mỗi phương thức có ưu điểm riêng, và lựa chọn đúng đắn sẽ hỗ trợ đắc lực trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.

Nguồn: Nên định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa?

>>> Xem thêm:

Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng

Tìm kiếm Blog này