BẢO MẬT THÔNG TIN: KHUNG PHÁP LÝ VÀ HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH TRONG THỜI ĐẠI SỐ

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ như hiện nay, bảo mật thông tin không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là yêu cầu pháp lý bắt buộc đối với mọi tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân. Việt Nam đã và đang hoàn thiện khung pháp lý về bảo mật thông tin, đặt ra những quy định, tiêu chuẩn và nghĩa vụ cụ thể mà các chủ thể phải tuân thủ. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật quan trọng về bảo mật thông tin, đồng thời cung cấp hướng dẫn thực hành chi tiết để bảo vệ thông tin an toàn trong môi trường số.

Pháp luật về bảo mật thông tin

Các quy định pháp luật chủ chốt về bảo mật thông tin

Luật An toàn thông tin mạng (2015)

Luật An toàn thông tin mạng 2015 là văn bản pháp lý quan trọng, thiết lập khung khổ pháp lý chung về an toàn thông tin mạng tại Việt Nam. Luật này điều chỉnh các hoạt động bảo vệ thông tin trên không gian mạng, bao gồm cả thông tin cá nhân, thông tin của tổ chức và thông tin của cơ quan nhà nước.

Các nguyên tắc cơ bản:

• Trách nhiệm: Mọi tổ chức, cá nhân đều có trách nhiệm bảo đảm an toàn thông tin mạng, tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan.
• Tôn trọng: Không được xâm phạm an toàn thông tin mạng của tổ chức, cá nhân khác.
• Bảo vệ quyền lợi: Việc xử lý sự cố an toàn thông tin mạng phải đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, không xâm phạm đời tư, bí mật cá nhân.
• Thường xuyên, liên tục: Hoạt động an toàn thông tin mạng phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, kịp thời và hiệu quả.

Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân

Nghị định 13/2023/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật An toàn thông tin mạng về bảo vệ dữ liệu cá nhân, đặt ra các yêu cầu cụ thể đối với việc thu thập, xử lý, lưu trữ và sử dụng dữ liệu cá nhân trong môi trường mạng.

Quyền của chủ thể dữ liệu:

• Được thông báo: Chủ thể dữ liệu có quyền được thông báo về mục đích, phạm vi và phương thức thu thập, xử lý dữ liệu cá nhân của mình.
• Được lựa chọn: Chủ thể dữ liệu có quyền đồng ý hoặc từ chối việc thu thập, xử lý dữ liệu cá nhân của mình.
• Được truy cập, chỉnh sửa, xóa: Chủ thể dữ liệu có quyền truy cập, yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung, cập nhật hoặc xóa dữ liệu cá nhân của mình.
• Khiếu nại, tố cáo: Chủ thể dữ liệu có quyền khiếu nại, tố cáo hoặc yêu cầu bồi thường thiệt hại khi dữ liệu cá nhân của mình bị xâm phạm.

Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân xử lý dữ liệu:

• Công bố chính sách: Phải xây dựng và công bố chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân.
• Bảo mật dữ liệu: Phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật, quản lý để bảo đảm an toàn dữ liệu cá nhân.
• Giám sát, đánh giá rủi ro: Phải thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá rủi ro trong quá trình xử lý dữ liệu cá nhân.
• Đào tạo: Phải đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về bảo vệ dữ liệu cá nhân cho nhân viên.

Các quy định liên quan khác

Bên cạnh Luật An toàn thông tin mạng và Nghị định 13/2023/NĐ-CP, còn có một số văn bản pháp luật khác liên quan đến bảo mật thông tin, bao gồm:

• Luật An ninh mạng 2018.
• Nghị định 85/2016/NĐ-CP về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ.
• Thông tư 03/2017/TT-BTTTT quy định chi tiết về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin.

Hướng dẫn thực hành để bảo mật thông tin

Đối với doanh nghiệp

• Mã hóa dữ liệu: Triển khai mã hóa đầu cuối cho dữ liệu nhạy cảm, sử dụng SSL/TLS cho việc truyền tải dữ liệu trên mạng.
• Kiểm soát truy cập: Thực hiện xác thực đa yếu tố, phân quyền truy cập rõ ràng cho từng người dùng, nhóm người dùng.
• Đào tạo nhân viên: Nâng cao nhận thức về an ninh mạng, huấn luyện kỹ năng nhận diện lừa đảo (phishing), xử lý dữ liệu an toàn.
• Ứng phó sự cố: Xây dựng đội ngũ ứng phó sự cố, thiết lập quy trình xử lý sự cố rõ ràng, bao gồm các bước phát hiện, đánh giá, khắc phục, cô lập, thu thập bằng chứng và khôi phục dữ liệu.
• Tuân thủ quy định: Sử dụng công cụ đánh giá lỗ hổng bảo mật, xây dựng chính sách bảo mật, quy trình xử lý sự cố, định kỳ rà soát và cập nhật.

Đối với cá nhân

• Mật khẩu mạnh: Sử dụng mật khẩu mạnh, khác nhau cho mỗi tài khoản, kết hợp chữ cái, số và ký tự đặc biệt.
• Xác thực hai yếu tố: Bật tính năng xác thực hai yếu tố (2FA) khi có sẵn.
• Cập nhật phần mềm: Thường xuyên cập nhật hệ điều hành, trình duyệt web và các phần mềm khác.
• Sử dụng VPN: Sử dụng mạng riêng ảo (VPN) khi truy cập Wi-Fi công cộng.
• Bảo vệ thiết bị: Cài đặt phần mềm diệt virus, cẩn thận khi mở tệp đính kèm hoặc liên kết lạ.
• Bảo vệ thông tin cá nhân: Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội, website không đáng tin cậy.
• Thận trọng với lừa đảo: Cảnh giác với các email, tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo (phishing).
• Bảo vệ giấy tờ: Bảo quản cẩn thận các giấy tờ tùy thân, hóa đơn, giấy tờ quan trọng.
• Thực hiện quyền của mình: Yêu cầu truy cập, chỉnh sửa, xóa thông tin cá nhân khi cần thiết.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ: Liên hệ với các cơ quan chức năng, tổ chức bảo vệ người tiêu dùng khi cần hỗ trợ.

Xu hướng và thách thức mới trong vấn đề bảo mật thông tin

Chuyển dữ liệu xuyên biên giới

Việc chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài đang đặt ra nhiều thách thức về bảo mật. Doanh nghiệp cần phải:

• Tuân thủ các quy định pháp luật về chuyển dữ liệu xuyên biên giới.
• Xây dựng quy trình đánh giá, kiểm soát việc chuyển dữ liệu.
• Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, công nghệ để bảo vệ dữ liệu.

Lưu trữ dữ liệu trong nước

Xu hướng yêu cầu lưu trữ dữ liệu trong nước đang phổ biến trên thế giới. Doanh nghiệp cần:

• Có kế hoạch đầu tư vào hạ tầng lưu trữ tại Việt Nam.
• Cân nhắc sử dụng dịch vụ đám mây từ các nhà cung cấp có trung tâm dữ liệu tại Việt Nam.

Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI)

AI mang đến cả cơ hội và thách thức cho bảo mật thông tin:

• Cơ hội: AI có thể giúp tự động hóa việc phát hiện, ngăn chặn mối đe dọa, phân loại và bảo vệ dữ liệu.
• Thách thức: Việc huấn luyện AI đòi hỏi một lượng lớn dữ liệu, gây lo ngại về quyền riêng tư. Doanh nghiệp cần cân bằng giữa việc ứng dụng AI và việc bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Bảo mật thông tin cơ hội và thách thức

Bảo mật thông tin là vấn đề quan trọng trong thời đại số, đòi hỏi sự chung tay của các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Việc tuân thủ pháp luật, áp dụng các biện pháp kỹ thuật và nâng cao nhận thức về an ninh mạng là chìa khóa để bảo vệ thông tin an toàn. Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ về bảo mật thông tin, hãy liên hệ với Chuyên tư vấn luật qua hotline 1900636387 để được giải đáp.

>>> Xem thêm: Những quy định pháp luật cần biết về bảo mật thông tin

 Nguồn trích dẫn từ: Chuyên tư vấn luật

Tác giả: Vũ Thị Hải Yến