Giải quyết các tranh chấp đất đai khi không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất là một trong những vấn đề pháp lý phức tạp và khó khăn nhất hiện nay. Trong trường hợp người sử dụng đất không thể xuất trình được giấy tờ pháp lý về quyền sử dụng đất, việc xác định nguồn gốc, quá trình sử dụng, cũng như tình trạng thực tế của thửa đất sẽ gặp rất nhiều trở ngại. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, cụ thể về cách thức giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ, giúp bạn đọc có thể nắm bắt được quy trình và các quy định pháp luật liên quan.
Quy trình xử lý tranh chấp đất đai không có giấy tờ
Mặc dù tranh chấp đất
đai khi không có giấy tờ về quyền sử dụng được quy định tại Điều 137 Luật Đất
đai 2024 có tính chất phức tạp và khó giải quyết hơn các tranh chấp thông thường,
nhưng pháp luật vẫn có những quy định rõ ràng, cụ thể về thủ tục và trình tự xử
lý nhằm bảo đảm quyền lợi cho các bên liên quan. Về cơ bản, quy trình xử lý
tranh chấp đất đai không có giấy tờ tương tự như quy trình giải quyết tranh chấp
đất đai nói chung, bao gồm các bước chính sau:
Bước 1: Hòa giải
tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp
Hòa giải là bước đầu tiên và bắt buộc trong quá trình giải quyết tranh chấp đất
đai không có giấy tờ. Đây là cơ hội để các bên gặp gỡ, thỏa thuận, trao đổi nhằm
tìm ra phương án giải quyết hợp lý mà không cần phải đưa vụ việc lên cơ quan
hành chính hoặc Tòa án.
Bước 2: Yêu cầu giải
quyết tại cơ quan có thẩm quyền
Trong trường hợp hòa giải tại cấp xã không thành công, các bên có thể yêu cầu
cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý tranh chấp theo quy định của pháp luật. Cơ
quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có thể là Ủy ban nhân dân cấp
huyện, tỉnh hoặc Tòa án nhân dân, tùy theo tính chất vụ việc và đối tượng tranh
chấp.
Hòa giải tranh chấp đất đai không có giấy tờ tại UBND cấp xã
Theo quy định tại khoản
2 Điều 235 Luật Đất đai 2024, trước khi yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền
xem xét và giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ theo khoản 2 Điều
236, các bên tranh chấp phải tiến hành hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi
có đất tranh chấp. Đây là bước quan trọng nhằm giảm thiểu tranh chấp leo thang
và tạo điều kiện cho các bên có thể thỏa thuận một cách thiện chí.
Để tiến hành hòa giải,
bên có yêu cầu phải gửi đơn đề nghị hòa giải tranh chấp đất đai đến UBND cấp
xã. Thời hạn tiến hành hòa giải không được quá 30 ngày kể từ ngày UBND cấp xã
nhận được đơn. Khi nộp đơn, bên yêu cầu cần kèm theo các giấy tờ, chứng cứ chứng
minh quyền sử dụng đất, dù không có giấy tờ chính thức như sổ đỏ nhưng vẫn có
thể bao gồm các loại giấy tờ như: giấy tờ viết tay mua bán, tặng cho đất, thừa
kế; các chứng cứ về quá trình sử dụng đất lâu dài như xác nhận của UBND xã về
việc sử dụng đất ổn định, đóng thuế, sử dụng điện, nước; hiện trạng sử dụng đất
như xây dựng công trình, trồng trọt trên đất.
Việc chuẩn bị đầy đủ và
chính xác các chứng cứ này sẽ giúp quá trình hòa giải diễn ra thuận lợi hơn, đồng
thời hỗ trợ UBND cấp xã đánh giá tình hình một cách khách quan, chính xác hơn.
Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ
Theo khoản 2 Điều 236
Luật Đất đai 2024, nếu hòa giải tại cấp xã không thành, người dân có quyền lựa
chọn một trong hai cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp đất
đai không có giấy tờ, đó là:
- Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh (tùy thuộc
vào đối tượng tranh chấp)
- Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo thủ tục tố tụng
dân sự
Cụ thể, nếu tranh chấp
đất đai là giữa các hộ gia đình, cá nhân hoặc cộng đồng dân cư, Chủ tịch UBND cấp
huyện có thẩm quyền xử lý. Nếu một bên tranh chấp là tổ chức, tổ chức tôn giáo,
người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước
ngoài, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ chịu trách nhiệm giải quyết.
Thời hạn giải quyết
tranh chấp tại UBND cấp huyện không quá 45 ngày, tại UBND cấp tỉnh không quá 60
ngày kể từ ngày thụ lý hồ sơ. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết của
UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh, các bên có thể khiếu nại lên cấp trên hoặc khởi
kiện theo thủ tục hành chính tại Tòa án nhân dân cùng cấp, tuy nhiên không thể
khởi kiện lại tranh chấp đó theo thủ tục tố tụng dân sự.
![]() |
Cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp |
Khởi kiện tranh chấp đất đai không có giấy tờ tại Tòa án
Ngoài việc giải quyết tại
các cơ quan hành chính, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan còn có quyền
khởi kiện tranh chấp đất đai không có giấy tờ tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền
theo quy định tại khoản 2 Điều 326 Luật Đất đai 2024. Việc khởi kiện được tiến
hành theo thủ tục tố tụng dân sự nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các
bên được bảo vệ triệt để trong quá trình xét xử.
Thủ tục khởi kiện dân sự
liên quan đến tranh chấp đất đai khá phức tạp, do đó, người dân nên chuẩn bị hồ
sơ đầy đủ và có thể nhờ sự hỗ trợ từ các đơn vị pháp lý hoặc luật sư để đảm bảo
quá trình khởi kiện được thực hiện chính xác, hiệu quả.
Các căn cứ pháp lý để giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ
Theo khoản 1 Điều 108
Nghị định 102/2024/NĐ-CP, việc giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ dựa
trên các chứng cứ liên quan đến nguồn gốc, quá trình sử dụng đất do các bên
cung cấp hoặc thu thập được bởi cơ quan chức năng. Các loại chứng cứ quan trọng
thường bao gồm:
- Biên lai thu thuế sử dụng đất trong quá trình sử
dụng;
- Các giấy tờ mua bán, chuyển nhượng, tặng cho hoặc
thừa kế đất đai, dù là viết tay;
- Tài liệu về ranh giới, mốc giới, tứ cận của thửa
đất tranh chấp;
- Bản kê khai đăng ký đất đai được xác nhận bởi UBND
cấp xã tại thời điểm đăng ký;
- Các bản vẽ hiện trạng, sơ đồ thửa đất thể hiện
tình trạng sử dụng thực tế;
- Diện tích đất thực tế đang sử dụng, cùng với diện
tích bình quân đất được phép sử dụng cho mỗi nhân khẩu tại địa phương;
- Mức độ phù hợp của hiện trạng sử dụng với quy hoạch,
kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- Các chính sách ưu đãi đặc biệt dành cho người có
công với cách mạng;
- Các quy định hiện hành về giao đất, cho thuê đất,
công nhận quyền sử dụng đất.
Ngoài ra, khi giải quyết
tranh chấp, cơ quan có thẩm quyền phải cân nhắc lợi ích của bên thứ ba, như người
được giao đất và đã đầu tư tài sản trên đất, phần đất chồng lấn với quyền sử dụng
đất của bên thứ ba, hoặc người thứ ba ngay tình trong giao dịch.
Dịch vụ hỗ trợ pháp lý trong giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ
Chuyên tư vấn luật là
đơn vị pháp lý uy tín, chuyên nghiệp cung cấp các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp
lý liên quan đến tranh chấp đất đai không có giấy tờ, bao gồm:
- Tư vấn chi tiết các quy định pháp luật đất đai hiện
hành, phân tích tình huống cụ thể của khách hàng;
- Hỗ trợ soạn thảo đơn yêu cầu hòa giải và chuẩn bị
hồ sơ, tài liệu cần thiết để tiến hành thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã;
- Đại diện khách hàng tham gia các buổi làm việc,
hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã theo ủy quyền;
- Tư vấn lựa chọn cơ quan có thẩm quyền phù hợp nhất
để giải quyết tranh chấp (UBND cấp huyện, tỉnh hoặc Tòa án);
- Soạn thảo đơn khởi kiện, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ
pháp lý để nộp tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền;
- Cử luật sư giàu kinh nghiệm tham gia tố tụng, đại
diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho khách hàng xuyên suốt quá trình giải
quyết tranh chấp tại các cấp Tòa án.
![]() |
Tư vấn giải quyết tranh chấp không có giấy tờ |
Việc thực hiện đúng
trình tự hòa giải tại cấp xã, chuẩn bị hồ sơ chứng cứ đầy đủ và lựa chọn đúng
cơ quan có thẩm quyền sẽ giúp quá trình xử lý tranh chấp diễn ra nhanh chóng,
hiệu quả và đảm bảo đúng pháp luật. Để được hỗ trợ chuyên nghiệp, nhanh chóng
và toàn diện trong việc giải quyết các tranh chấp đất đai không có giấy tờ, Quý
khách hàng có thể liên hệ dịch vụ luật sư đất đai của Chuyên tư vấn luật qua
hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí, hỗ trợ tận tâm.
Nguồn: Giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ như thế nào?
>>> Xem thêm:
Nhận xét
Đăng nhận xét