Giải quyết tranh chấp về nhà ở khi ly hôn như thế nào? Đây là câu hỏi được rất nhiều cặp vợ chồng quan tâm khi đang trong quá trình hoặc chuẩn bị tiến hành thủ tục ly hôn. Nhà ở không chỉ là tài sản vật chất quan trọng mà còn gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt và tâm lý của các thành viên trong gia đình. Chính vì vậy, pháp luật đã có những quy định cụ thể và rõ ràng nhằm giải quyết tranh chấp về nhà ở một cách công bằng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết từng bước, trình tự cũng như các căn cứ pháp lý liên quan đến việc giải quyết các tranh chấp nhà ở trong thủ tục ly hôn.
Giải quyết tranh chấp về nhà ở khi ly hôn
Quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc chia tài sản là nhà ở khi ly hôn
Trong các vụ án ly hôn,
thông thường có ba vấn đề chính mà các bên vợ hoặc chồng có thể yêu cầu Tòa án
giải quyết:
- Xác định quan hệ hôn nhân (chấp nhận hoặc không
chấp nhận việc ly hôn).
- Giải quyết việc chia tài sản chung và xử lý các
khoản nợ phát sinh trong thời kỳ hôn nhân.
- Quyết định về quyền nuôi con và mức cấp dưỡng cho
con sau khi ly hôn.
Như vậy, tài sản và nợ
chung là một trong ba nội dung quan trọng mà các bên có thể yêu cầu Tòa án xem
xét khi giải quyết ly hôn. Căn cứ theo khoản 1 Điều 28 Bộ luật Tố tụng Dân sự
năm 2015, các tranh chấp về ly hôn, quyền nuôi con, chia tài sản chung khi ly
hôn hoặc sau ly hôn đều thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân. Do đó,
khi xảy ra tranh chấp về nhà ở sau ly hôn, các bên hoàn toàn có thể khởi kiện để
yêu cầu Tòa án xem xét và phân xử công bằng.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng
không phải lúc nào tranh chấp cũng phải bao gồm đầy đủ 3 nội dung trên, mà có
thể chỉ phát sinh một hoặc hai nội dung. Những tranh chấp phát sinh sau ly hôn
như tranh chấp chia tài sản chung, cấp dưỡng nuôi con, giành quyền nuôi con đều
có thể được khởi kiện riêng biệt theo quy định pháp luật.
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp về nhà ở khi ly hôn
Giải quyết tranh chấp về
nhà ở trong các vụ án ly hôn sẽ phải tuân thủ quy trình tố tụng dân sự với những
điểm đặc thù riêng, bởi tài sản này liên quan đến nơi sinh hoạt thường xuyên của
nhiều người trong gia đình, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi cư trú của
các thành viên, nhất là con nhỏ, người già yếu, người khuyết tật. Vì vậy, ngoài
quy trình tố tụng dân sự thông thường, Tòa án sẽ tiến hành một số bước cụ thể
nhằm đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên.
Quy trình giải quyết
tranh chấp nhà ở thường bao gồm:
- Xác minh và thu thập chứng cứ liên quan đến nhà ở.
- Kiểm tra số lượng người đang cư trú thực tế tại
nhà.
- Tiến hành hòa giải tranh chấp tại Tòa án.
- Xét xử và ra quyết định cuối cùng theo quy định
pháp luật.
Việc xác minh, thu thập chứng cứ về nhà ở
Đây là bước đầu tiên và
rất quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp tài sản là nhà ở khi ly
hôn. Tòa án cần phải thu thập và kiểm tra kỹ càng các giấy tờ, tài liệu để xác
định rõ nguồn gốc và giá trị của căn nhà nhằm phân biệt tài sản riêng và tài sản
chung.
Các căn cứ để thu thập
chứng cứ bao gồm:
- Nguồn gốc tạo lập căn nhà: Tòa án sẽ xem xét các
giấy tờ chứng minh quyền sở hữu như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy
chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, hợp đồng mua bán, giấy tờ tặng cho, thừa kế,
hóa đơn, giấy phép xây dựng… nhằm xác định căn nhà được hình thành trước
hay trong thời kỳ hôn nhân, thuộc quyền sở hữu của ai.
- Quá trình sử dụng căn nhà: Tòa án sẽ xác minh thời
gian sử dụng, mục đích sử dụng (để ở, cho thuê, kinh doanh...), việc sửa
chữa, cải tạo cũng như nguồn tiền chi trả cho việc nâng cấp căn nhà.
- Hiện trạng sử dụng căn nhà: Tòa án có thể trực tiếp
xuống hiện trường để thẩm định, đo đạc diện tích, kết cấu và có thể trưng
cầu giám định giá trị hiện tại của căn nhà thông qua các cơ quan chuyên
môn.
Việc thu thập các loại
chứng cứ trên giúp Tòa án có cơ sở xác định rõ ràng tài sản chung, tài sản
riêng, từ đó phân chia tài sản đúng quy định, đảm bảo công bằng cho các bên.
Xác minh số lượng người đang cư trú tại căn nhà
Việc này không chỉ nhằm
xác minh thực trạng sử dụng tài sản mà còn là căn cứ để xác định quyền lợi cư
trú sau ly hôn, đặc biệt với những người phụ thuộc như con nhỏ, cha mẹ già yếu,
người khuyết tật.
Tòa án sẽ thu thập các
thông tin từ sổ hộ khẩu, xác nhận của chính quyền địa phương, lời khai của các
bên liên quan, cùng với việc thẩm định tại chỗ căn nhà để xác định chính xác ai
đang sinh sống và có quyền lợi hợp pháp tại đó.
Hòa giải tranh chấp nhà ở
Hòa giải là bước bắt buộc
trong quá trình giải quyết vụ án ly hôn nói chung và tranh chấp tài sản nói
riêng. Mục tiêu của hòa giải nhằm giúp các bên tự thỏa thuận, tìm được tiếng
nói chung về việc phân chia tài sản, giảm bớt căng thẳng và giữ gìn quyền tự
quyết của các bên.
Theo quy định tại Điều
203 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, Tòa án phải tiến hành hòa giải trong giai
đoạn xét xử sơ thẩm. Nếu hòa giải thành, Tòa án sẽ lập biên bản và ra quyết định
công nhận sự thỏa thuận đó.
Trong quá trình hòa giải
tranh chấp về nhà ở, Tòa án có thể đề xuất các giải pháp như:
- Phân chia nhà theo tỷ lệ đóng góp.
- Giao nhà cho một bên và yêu cầu bên đó thanh toán
phần giá trị tương ứng cho bên còn lại.
- Bán nhà và chia tiền theo tỷ lệ thỏa thuận.
- Giữ quyền sở hữu chung theo phần giữa các bên.
Việc đạt được thỏa thuận
hòa giải giúp rút ngắn thời gian xử lý vụ án và tạo thuận lợi cho việc thi hành
án sau này.
Xét xử và giải quyết tranh chấp nhà ở
Nếu hòa giải không
thành, Tòa án sẽ tiến hành phiên xét xử chính thức để giải quyết tranh chấp.
Phiên tòa sẽ diễn ra theo trình tự tố tụng dân sự, có sự tham gia của Hội đồng
xét xử, các bên liên quan và người đại diện hợp pháp nếu có.
Tại phiên tòa, Tòa án sẽ:
- Xem xét, đánh giá toàn bộ chứng cứ về căn nhà.
- Lắng nghe trình bày và tranh luận của các bên.
- Đánh giá tỷ lệ đóng góp vào việc tạo lập, duy trì
và phát triển tài sản chung.
- Xem xét quyền lợi của người thứ ba có liên quan
(người nhận thế chấp, người đồng sở hữu, người phụ thuộc cư trú).
- Áp dụng quy định pháp luật để đưa ra phán quyết
cuối cùng, đảm bảo công bằng cho các bên.
Phán quyết của Tòa án về
việc chia nhà sẽ được ghi rõ trong bản án ly hôn và có hiệu lực pháp luật sau
thời hạn kháng cáo.
Thủ tục giải quyết tranh chấp về nhà ở khi ly hôn
Nghĩa vụ nộp án phí trong tranh chấp nhà ở khi ly hôn
Theo khoản 5 Điều 27
Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14, án phí sơ thẩm trong các vụ án ly hôn bao gồm:
- Nguyên đơn phải chịu án phí dù Tòa án có chấp nhận
yêu cầu hay không. Nếu thuận tình ly hôn, án phí được chia đều cho hai
bên.
- Đối với tranh chấp tài sản, bên nào yêu cầu giải
quyết phần tài sản có giá trị sẽ chịu án phí dựa trên giá trị tài sản đó
theo biểu mức án phí cụ thể.
Mức án phí sẽ được tính
theo giá trị tài sản tranh chấp, từ 300.000 đồng cho tài sản dưới 6 triệu đồng,
đến hơn 100 triệu đồng cho tài sản trên 4 tỷ đồng.
Căn cứ pháp lý để Tòa án giải quyết tranh chấp nhà ở khi ly hôn
Tòa án căn cứ vào các
quy định pháp luật, thực tế sử dụng và các chứng cứ liên quan để quyết định
phân chia nhà ở:
- Xác định nhà ở được tạo lập trước hay trong thời
kỳ hôn nhân để phân biệt tài sản riêng hay chung.
- Đánh giá tỷ lệ đóng góp của mỗi bên trong việc tạo
lập, duy trì
, phát triển căn nhà.
- Xem xét quyền lợi của các bên liên quan và người
phụ thuộc cư trú tại nhà.
- Áp dụng các nguyên tắc công bằng, bảo vệ quyền lợi
chính đáng, quyền cư trú hợp pháp của các bên.
Các quy định pháp lý chủ
yếu bao gồm Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Luật Hôn nhân và
Gia đình 2014 và các nghị quyết của TAND Tối cao hướng dẫn thi hành.
 |
| Tư vấn án phí khi ly hôn tranh chấp nhà ở |
Giải quyết tranh chấp về
nhà ở khi ly hôn là một trong những nội dung phức tạp, đòi hỏi sự thận trọng,
công tâm và căn cứ pháp luật vững chắc. Các bên cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, chứng
cứ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Đồng thời, việc hòa giải là cơ hội tốt
để tìm kiếm thỏa thuận, tránh kéo dài tranh chấp gây ảnh hưởng đến các thành
viên gia đình, nhất là con nhỏ. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư
vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các
vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay
hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
Nguồn: Giải quyết tranh chấp về nhà ở khi ly hôn như thế nào?
>>> Xem thêm:
Nhận xét
Đăng nhận xét