TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ PHÁP NHÂN TRONG LĨNH VỰC CẠNH TRANH (PHẦN 1)

. Khái niệm:

Tội phạm pháp nhân thương mại liên quan đến cạnh tranh được hiểu như thế nào?

Những điều luật trong Bộ luật hình sự 2015 quy định

2. Nội dung quy định của pháp luật:

Khoản 4 Điều 217. Tội vi phạm quy định về cạnh tranh.

“4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 02 năm;

c) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”

Khoản 4 Điều 225. Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan.

“4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Pháp nhân thương mại thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 02 năm;

c) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”

Khoản 4 Điều 226. Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp.

“4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Pháp nhân thương mại thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 02 năm;

c) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”

Thông qua việc quy định chi tiết về các tội danh mà pháp nhân phải chịu thì nội dung chính mà pháp luật hướng đến việc quản lý các tội phạm liên quan đến lĩnh vực cạnh tranh này là:

a) Khách thể:

-  Hành vi phạm tội này xâm phạm đến chế độ quản lý của Nhà nước ta trong cả hai lĩnh vực cạnh tranh và  sở hữu thuộc phạm vi điều chỉnh của Bộ luật hình sự và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan. Mặt khác, những hành vi này còn xâm phạm đến sự cạnh tranh lành mạnh giữa các chủ thể với nhau, làm mất sự cân bằng trong xã hội, xâm hại đến quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân, người tiêu dùng.

-  Đối tượng của hành vi phạm tội: Hàng hóa được phép lưu thông trên thị trường Việt Nam và liên quan đến lĩnh vực cạnh tranh và thuộc phạm vi sở hữu của một cá nhân, tổ chức được bảo hộ theo quy định của pháp luật. Đối tượng của hành vi phạm tội bao gồm một trong các bộ phận sau:

Một là, chủ thể của quan hệ xã hội: tổ chức, cá nhân, người tiêu dùng.

Hai là, nội dung của các quan hệ pháp luật: Quan hệ xã hội mang tính cạnh tranh và quyền sở hữu.

Ba là, đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:

§    Quyền tác giả: quy định tại khoản 2 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005 thì “Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.”

§    Quyền liên quan: quy định tại khoản 3 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005 thì: “Quyền liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.”

§    Các quan hệ cạnh tranh lành mạnh giữa các chủ thể với nhau chịu sự điều chỉnh bởi luật cạnh tranh, luật sở hữu trí tuệ và những văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

b) Mặt khách quan:  

-  Hành vi: là hành vi trực tiếp sao chép bản quyền của một chủ thể được Nhà nước bảo hộ hoặc dùng những thủ đoạn không lành mạnh để lôi kéo, thuyết phục các chủ thể khác cùng thực hiện thỏa thuận trái pháp luật với mình nhằm đạt được mục đích của chủ thể phạm tội.

Những hành vi này đều được biểu hiện hoặc là tự chủ thể phạm tội tự mình thực hiện hành vi phạm tội hoặc là ủy quyền người khác thực hiện thay mình. Mặt khác những hành vi này đều xâm phạm không những đến chính sách quản lý của Nhà nước ta bao gồm cả trong nước và quốc tế, mà còn đến an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức khác, gây khó khăn trong công tác quản lý, kiểm soát và ngăn chặn hành vi phạm tội này.

-  Được thể hiện dưới dạng hành động.

-  Hậu quả: do những hành vi này gây ra là thiệt hại vật chất hoặc phi vật chất;

-  Mối quan hệ nhân – quả: đơn trực tiếp. Quan hệ nhân quả này chỉ cần có một hành vi trái pháp luật đóng vai trò là nguyên nhân của hậu quả tội phạm. Bản thân sự vận động nội tại của hành vi trái pháp luật này độc lập đã có khả năng trực tiếp đưa đến hậu quả.

-  Những yếu tố khác:

· Phương tiện, công cụ phạm tội: dùng những bản sao giấy tờ, bản sao các tác phẩm, bản ghi âm, bản thu hình không được sự cho phép của chủ sở hữu tác phẩm đó; dùng những hợp đồng thỏa thuận kèm điều kiện nhằm loại bỏ, ngăn chặn sự cạnh tranh của các chủ thể khác.

· Phương pháp, thủ đoạn phạm tội: dùng những thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường hoặc vị trí độc quyền thị trường.

· Thời điểm hoàn thành tội phạm: kể từ thời điểm hành vi sao chép hoàn thành hoặc những thỏa thuận thành công về cạnh tranh giữa các chủ thể với nhau.

c) Chủ thể: là pháp nhân thương mại. Vì tự bản thân pháp nhân có thể nhận thức và điều khiển được hành vi phạm tội của mình hoặc của những người đại diện cho pháp nhân đó.

d) Mặt chủ quan:

-  Yếu tố lỗi: của hành vi này là lỗi cố ý.Vì chủ thể phạm tội nhận thức rõ được rằng hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả trái phép của mình là nguy hiểm cho xã hội nhưng vì muốn thu được lợi nhuận cao nên họ vẫn tiếp tục thực hiện hành vi đó và đã đoán trước được hậu quả xảy ra nếu bị phát hiện.

-  Động cơ: của chủ thể phạm tội là nhằm buôn bán kiếm lợi bất chính.

-  Mục đích: hạn chế, loại trừ được sự cạnh tranh từ nhiều chủ thể khác; thực hiện sự vi phạm trong quyền sở hữu một cách công nhiên.

Xem thêm các bài viết khác của chúng tôi tại: chuyentuvanphapluat.com.