b) Đối với tội vi
phạm các quy định về khai thác bảo vệ rừng và quản lý lâm sản:
Để tránh tình trạng
bị khởi tố hình sự, pháp nhân thương mại cần:
·
Điều kiện về chủ thể:
-
Một là, tẩu tán trách
nhiệm này cho một cá nhân, tổ chức khác mà đảm bảo yếu tố “không cấu kết”.
-
Ba là, triệt tiêu tư cách pháp nhân: việc thực hiện hành vi
phạm tội vì không nhận thức được hành vi của mình là phạm tội, không ngăn chặn
kịp thời và hậu quả vẫn xảy xa không như mong muốn.
·
Điều kiện về khách thể:
Chỉ duy nhất một yếu tố trong khách thể có thể triệt tiêu được dấu hiệu
hình sự, đó chính là đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:
Một là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về khái niệm của vật thể thì mới có
thể khởi tố hình sự được. Trong đó, đối tượng của tội phạm này chỉ bao gồm rừng,
lâm sản, các loài động, thực vật rừng:
-
Rừng: tại khoản 1 Điều 3
Luật bảo vệ và phát triển rừng 2004 có quy định: “Rừng là một hệ sinh thái
bao gồm quần thể thực vật rừng, động vật rừng, vi sinh vật rừng, đất rừng và
các yếu tố môi trường khác, trong đó cây gỗ, tre nứa hoặc hệ thực vật đặc trưng
là thành phần chính có độ che phủ của tán rừng từ 0,1 trở lên. Rừng gồm rừng trồng
và rừng tự nhiên trên đất rừng sản xuất, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng.”. Trong đó, rừng bao gồm rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và rừng sản xuất.
-
Lâm sản: khoản 19 Điều 3 Luật
bảo vệ và phát triển rừng 2004 có quy định: “Lâm sản là sản phẩm khai thác từ rừng gồm thực vật rừng, động
vật rừng và các sinh vật rừng khác. Lâm sản gồm gỗ và lâm sản ngoài gỗ.”
-
Thực vật rừng, động
vật rừng: tại khoản 2 Nghị định 32/2006.NĐ-CP quy định quản lý thực vật, động vật
rừng cấp nguy hiểm:
“1. Giải thích từ ngữ: Loài thực vật rừng,
động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm là loài thực vật, động vật có giá trị đặc
biệt về kinh tế, khoa học và môi trường, số lượng còn ít trong tự nhiên hoặc có
nguy cơ bị tuyệt chủng, thuộc danh mục các loài thực vật, động vật rừng nguy
cấp, quý, hiếm do Chính phủ quy định.
2. Thực vật rừng,
động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm được phân thành hai nhóm (có danh mục
kèm theo) như sau:
a) Nhóm I: nghiêm cấm
khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, gồm những loài thực vật rừng, động
vật rừng có giá trị đặc biệt về khoa học, môi trường hoặc có giá trị cao về
kinh tế, số luợng quần thể còn rất ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ
tuyệt chủng cao.
Thực vật rừng, động
vật rừng Nhóm I được phân thành:
Nhóm I A, gồm các
loài thực vật rừng.
Nhóm I B, gồm các
loài động vật rừng.
b) Nhóm II: hạn chế
khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, gồm những loài thực vật rừng, động
vật rừng có giá trị về khoa học, môi trường hoặc có giá trị cao về kinh tế, số
luợng quần thể còn ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ tuyệt chủng.
Thực vật rừng, động
vật rừng Nhóm II được phân thành:
Nhóm II A, gồm các
loài thực vật rừng.
Nhóm II B, gồm các
loài động vật rừng.”
Hai là, phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn về định mức:
- Đối với loài thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIA:
§
Rừng sản xuất với khối lượng
từ 20 mét khối (m3) trở lên gỗ loài thực vật thông
thường; từ 12,5 mét khối (m3) trở
lên;
§
Rừng phòng hộ với khối lượng
từ 15 mét khối (m3) trở lên gỗ loài thực vật thông
thường; từ 10 mét khối (m3) trở lên;
§
Khai thác trái phép rừng đặc dụng với khối lượng từ 15 mét khối
(m3) trở lên gỗ loài thực vật thông
thường; từ 5 mét khối (m3) trở lên; thực vật thuộc Nhóm IIA
trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng;
§
Từ 10 mét khối (m3)
trở lên gỗ loài thực vật nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIA hoặc gỗ có nguồn
gốc từ nước ngoài của loài thuộc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các
loài động vật, thực vật hoang dã, nguy cấp; từ 20 mét khối (m3) trở lên gỗ loài thực vật thông thường;
- Đối với loài thực vật rừng nguy cấp,
quý, hiếm Nhóm IA:
§
Thực vật thuộc loài nguy cấp,
quý hiếm được ưu tiên bảo vệ, các loại thực vật khác thuộc Nhóm IA trị giá từ
30.000.000 đồng đến dưới 60.000.000 đồng hoặc từ 01 mét khối (m3) trở lên gỗ tại rừng sản xuất hoặc từ 0,5 mét khối (m3) trở lên tại rừng phòng hộ hoặc từ 0,5 mét khối (m3) trở lên gỗ tại rừng đặc dụng hoặc khu bảo tồn thiên nhiên;
§
Gỗ loài nguy cấp, quý, hiếm
Nhóm IA từ 1,5 mét khối (m3) trở
hoặc gỗ có
nguồn gốc từ nước ngoài của loài thuộc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế
các loài động vật, thực vật hoang dã, nguy cấp hoặc Danh mục loài nguy cấp,
quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.
- Vật phạm pháp có khối lượng hoặc giá trị dưới mức
thấp nhất quy định như trên.
·
Điều kiện khách
quan:
Một là, phải đảm bảo đúng khái niệm về mặt hành vi thì mới khởi tố được.
Các hành vi của tội này vi phạm các quy định của Nhà nước về khai thác và bảo vệ
rừng như:
- Khai thác trái phép các loại gỗ rừng, các loài thực vật thuộc loài
nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ và các tài nguyên sinh vật khác.
- Tàng trữ, vận chuyển, chế biến, mua bán trái phép các loài thực vật
hoang dã, động vật rừng.
- Hủy hoại trái phép tài nguyên rừng, hệ sinh thái rừng.
Hai là, hành vi này đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về
tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thuộc nghị định 157/2013/NĐ-CP
quy định xử phạt vi phạm hành chính về quản lý rừng, phát triển rừng, bảo vệ rừng
và quản lý lâm sản.
Ba là, hành vi phạm tội này chỉ khi gây ra hậu quả nghiêm trọng mới là yếu
tố bắt buộc để cấu thành tội. Theo đó, hậu quả gây ra là:
- Thiệt hại vật chất: được xác định dựa theo Mục III Thông tư liên tịch 19/2007/TTLT/BNN&PTNT-BTP-BCA-VKSNDTC-TANDTC ngày 08/03/2007 hướng dẫn
các tội phạm trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản.
- Thiệt hại phi vật chất: gây ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách
pháp luật của Nhà nước về quản lý hoạt động khai thác tài nguyên rừng, lâm sản.
Bốn là, hành vi tác động là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả. Nếu
chủ thể phạm tội thực hiện đúng hành vi mà không dẫn đến hậu quả như phân tích ở
trên thì vẫn bị khởi tố hình sự.
Năm là, triệt tiêu yếu tố phương pháp, thủ đoạn phạm tội: nếu chủ thể phạm
tội không theo tổ chức bất kỳ hoặc không sử dụng những thủ đoạn tinh vi, lừa dối.
Sáu là, triệt tiêu địa điểm phạm tội: nếu hành vi phạm tội không qua
biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại.
Bảy là, triệt tiêu được thời điểm tội phạm hoàn thành: khi chủ thể phạm
tội chưa hoàn thành việc khai thác rừng, lâm sản.
·
Điều kiện về mặt chủ
quan:
Lỗi của hành vi này là lỗi cố ý, động cơ và mục đích là nhằm thu lợi bất
hợp pháp. Tuy nhiên có thể tẩu tán trách nhiệm này bằng cách:
-
Hậu quả do hành vi này gây ra không ảnh hưởng nghiêm
trọng đến cân bằng sinh thái hoặc đời sống con người, chế độ quản lý rừng, khai
thác lâm sản của nhà nước, hoặc gây ra thiệt hại về vật chất không lớn.
-
Động cơ của hành vi phạm tội này không nhằm mục đích
không thu lợi nhuận bất chính.
Nhận xét
Đăng nhận xét