TỘI PHẠM PHÁP NHÂN LIÊN QUAN ĐẾN THUẾ (PHẦN 3)

3. Kiến nghị - Giải pháp về việc áp dụng nội dung quy định của pháp luật:

a)     Đối với tội trốn thuế: 

Để tránh tình trạng bị khởi tố hình sự, pháp nhân thương mại cần:

·        Điều kiện về chủ thể:

-                 Một là, tẩu tán trách nhiệm này cho một cá nhân, tổ chức khác mà đảm bảo yếu tố “không cấu kết”, “không giúp sức”, “không che giấu”.

-                 Hai là, triệt tiêu tư cách chủ thể: thành lập một tổ chức dự phòng không phải là pháp nhân thương mại.

-                 Ba là, triệt tiêu tư cách pháp nhân: việc thực hiện hành vi phạm tội vì không nhận thức được hành vi của mình là phạm tội, không ngăn chặn kịp thời và hậu quả vẫn xảy xa không như mong muốn.

·        Điều kiện về khách thể:

Chỉ duy nhất một yếu tố trong khách thể có thể triệt tiêu được dấu hiệu hình sự, đó chính là đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:

-  Một là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về khái niệm của vật thể thì mới có thể khởi tố hình sự được. Trong đó, đối tượng tác động là các khoản thuế mà pháp nhân có nghĩa vụ phải nộp và chịu sự điều chỉnh của pháp luật:

§ Thuế thu vào hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ như thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường: các hành vi sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ của pháp nhân đều chịu bởi những loại thuế khác nhau.

§ Thuế thu nhập: gồm thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp: đánh vào thu nhập của cá nhân hoặc của doanh nghiệp để đưa một phần thu nhập đó vào ngân sách nhà nước.

§ Thuế sử dụng đất, thuế tài nguyên,...: khi hoạt động thương mại của pháp nhân có sử dụng một số tài sản của nhà nước như đất đai, tài nguyên,...

Theo đó, pháp nhân dùng nhiều thủ đoạn để trốn tránh việc nộp các loại thuế trên hoặc nộp ít hơn số thuế phải nộp.

- Hai là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về định mức:

§ Số tiền trốn thuế từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

§ Số tiền trốn thuế dưới 100.000.000 đồng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội được quy định tại các điều 188, 198, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

§ Số tiền trốn thuế từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

§ Có yếu tố tại phạm nguy hiểm.

·        Điều kiện về mặt khách quan:

Một là, phải đảm bảo đúng khái niệm về mặt hành vi trốn thuế thì mới khởi tố được: khi chủ thể cố tình không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vị nộp thuế bằng cách dùng những thủ đoạn gồm những hành vi cụ thể được liệt kê tại khoản 1 Điều 200: những hành vi trốn thuế của pháp nhân thương mại:

- Không nộp hồ sơ đăng ký thuế; không nộp hồ sơ khai thuế; nộp hồ sơ khai thuế không đúng thời hạn theo quy định của pháp luật;

- Không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp;

- Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ hoặc ghi giá trị trên hóa đơn bán hàng thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của hàng hóa, dịch vụ đã bán;

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp để hạch toán hàng hóa, nguyên liệu đầu vào trong hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm hoặc tăng số tiền thuế được khấu trừ, số tiền thuế được hoàn;

- Sử dụng chứng từ, tài liệu không hợp pháp khác để xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được hoàn;

- Khai sai với thực tế hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu mà không khai bổ sung hồ sơ khai thuế sau khi hàng hóa đã được thông quan;

- Cố ý không kê khai hoặc khai sai về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu;

- Cấu kết với người gửi hàng để nhập khẩu hàng hóa;

- Sử dụng hàng hóa thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế không đúng mục đích quy định mà không khai báo việc chuyển đổi mục đích sử dụng với cơ quan quản lý thuế.

Hai là, hành vi đó phải đảm bảo được điều kiện về xử phạt vi phạm hành chính: cụ thể, là hành vi đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội được quy định tại các điều 188, 198, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Ba là, hậu quả do hành vi gây ra là những thiệt hại vật chất (làm thất thu ngân sách nhà nước) và thiệt hại phi vật chất (hành vi xâm phạm đến chính sách thuế của nhà nước trong tất cả lĩnh vực, đến chính sách quản lý, kiểm soát nguồn thu ngân sách của Nhà nước từ các nghĩa vụ nộp thuế). Tuy nhiên vẫn có thể triệt tiêu được hậu quả gây ra nếu hành vi chưa gây ra thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn.

Bốn là, hành vi tác động là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả. Tuy nhiên việc vẫn thực hiện đúng hành vi nhưng không dẫn đến hậu quả như phân tích trên thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Năm là, triệt tiêu được phương tiện, công cụ phạm tội: khi chủ thể phạm tội dùng những hóa đơn mua bán hợp lệ, những hóa đơn đúng với những gì đã được giao dịch ở thực tế.

Sáu là, triệt tiêu được phương pháp, thủ đoạn phạm tội: khi chủ thể phạm tội sử dụng những hóa đơn hợp lệ đã mua trước đó của một chủ thể khác; không có yếu tố cấu kết với người gửi hàng để nhập khẩu hàng hóa; trong trường hợp chủ thể phạm tội không nhằm lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để cấu kết với người gửi hàng để nhập khẩu hành hóa; chủ thể phạm tội kê khai quá nhiều hóa đơn bán hàng trong một ngày dẫn đến tình trạng thất thoát, kê khai sai số lượng hàng hóa.

Bảy là, triệt tiêu được thời điểm hoàn thành phạm tội: nếu chủ thể phạm tội chưa thực hiện được hành vi mua bán hóa đơn khống của mình.

·           Điều kiện về mặt chủ quan: 

Lỗi là lỗi cố ý, động cơ, mục đích nhằm không phải nộp thuế hoặc nộp thuế ít hơn so với số thuế cần phải nộp. Tuy nhiên vẫn có thể tẩu tán trách nhiệm này bằng cách:

-         Chủ thể phạm tội chưa mua được hóa đơn khống hoặc chưa thực hiện được hành vi kê khai sai hóa đơn chứng từ, hồ sơ khai thuế.

-         Động cơ của chủ thể phạm tội là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội phạm.

-         Yếu tố lỗi có thể được triệt tiêu nếu chủ thể phạm tội không nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm, không ngăn chặn kịp thời và không mong muốn hậu quả xảy ra.

Xem thêm các bài viết khác của chúng tôi tại: chuyentuvanphapluat.com.