CÁCH XỬ LÝ KHI CÓ TRANH CHẤP NHÀ ĐỒNG SỞ HỮU

Khi nhiều người cùng sở hữu một căn nhà (được ghi tên trên sổ đỏ/sổ hồng), tranh chấp có thể xảy ra nếu họ không đồng thuận trong việc quản lý, sử dụng, hoặc phân chia tài sản chung. Những mâu thuẫn này, nếu không giải quyết được bằng thương lượng, thường dẫn đến việc phải khởi kiện ra Tòa án. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các bước khởi kiện, thủ tục tố tụng cần thiết và các căn cứ pháp lý quan trọng để giúp các đồng sở hữu giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Giải quyết tranh chấp nhà đồng sở hữu như thế nào?

Các phương thức giải quyết tranh chấp

Khi xảy ra mâu thuẫn, các đồng sở hữu có thể lựa chọn một trong ba cách giải quyết chính:

Thương lượng: Đây là giải pháp đầu tiên và tốt nhất. Các bên tự ngồi lại đàm phán để tìm tiếng nói chung, giúp tiết kiệm chi phí và giữ gìn mối quan hệ.
Hòa giải: Nếu thương lượng không thành công, các bên có thể nhờ đến bên thứ ba trung gian để hòa giải. Hình thức này có thể là hòa giải cơ sở tại UBND cấp xã/phường. Tuy nhiên, đối với tranh chấp nhà đồng sở hữu, việc hòa giải không phải là thủ tục bắt buộc trước khi khởi kiện.
Khởi kiện tại Tòa án: Khi mọi nỗ lực đều thất bại, các đồng sở hữu có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Tòa án sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng dựa trên các quy định pháp luật và bằng chứng, có tính cưỡng chế thi hành cao.

Thủ tục khởi kiện tại Tòa án

Nếu phải tiến hành khởi kiện, bạn cần lưu ý những vấn đề quan trọng sau:

Xác định Tòa án có thẩm quyền

Theo điểm c, khoản 1, Điều 39, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về quyền sở hữu nhà ở là Tòa án nơi có bất động sản đang tranh chấp. Tuy nhiên, nếu tranh chấp liên quan đến việc chia tài sản chung là quyền sử dụng đất, thẩm quyền sẽ thuộc về Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc (điểm a, khoản 1, Điều 39).

Đơn kiện và hồ sơ khởi kiện

Bạn cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ bao gồm:

Đơn khởi kiện theo Mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở hoặc các giấy tờ pháp lý khác.
Biên bản hòa giải (nếu có).
Tài liệu, chứng cứ liên quan: Hợp đồng, văn bản thỏa thuận, di chúc, hình ảnh...
Giấy tờ tùy thân: Căn cước công dân của người khởi kiện.
Văn bản ủy quyền (nếu có).

Thủ tục thụ lý và thời hạn giải quyết

Tạm ứng án phí: Sau khi nhận đơn và tài liệu, Thẩm phán sẽ thông báo cho bạn nộp tạm ứng án phí. Tòa án chỉ thụ lý vụ án khi bạn nộp biên lai thu tiền.
Thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm: Theo Điều 203, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, là 04 tháng kể từ ngày thụ lý. Với vụ án phức tạp, có thể gia hạn thêm tối đa 02 tháng.
Thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm: Theo khoản 1, Điều 286, là 02 tháng kể từ ngày nhận hồ sơ. Với vụ án phức tạp, có thể gia hạn thêm 01 tháng.

Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, Tòa án sẽ tổ chức phiên hòa giải để các bên có thêm cơ hội thỏa thuận.

Quy trình khởi kiện tại Tòa án

Căn cứ để Tòa án giải quyết tranh chấp

Tòa án sẽ dựa vào nhiều yếu tố để đưa ra phán quyết công bằng:

Hình thức sở hữu chung

Theo Điều 207, Bộ luật Dân sự 2015, sở hữu chung có hai hình thức:

Sở hữu chung theo phần: Mỗi người có một phần quyền sở hữu được xác định trước (có thể bằng nhau hoặc không bằng nhau).
Sở hữu chung hợp nhất: Phần quyền sở hữu của mỗi người không được xác định rõ, mọi người có quyền và nghĩa vụ ngang nhau.

Việc xác định đúng hình thức sở hữu sẽ giúp Tòa án phân chia tài sản phù hợp.

Nguồn gốc tạo lập tài sản

Tòa án sẽ xem xét tài sản được tạo lập từ đâu để xác định quyền và tỷ lệ phân chia:

Thừa kế: Tài sản được thừa kế chung.
Góp vốn: Tài sản được mua chung bằng tiền góp vốn.
Tài sản chung vợ chồng: Tài sản được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân.
Tặng cho chung: Tài sản được tặng cho chung.

Quá trình và hiện trạng sử dụng

Tòa án sẽ đánh giá các yếu tố sau:

Thời gian sử dụng và công sức đóng góp của từng người.
Chi phí sửa chữa, cải tạo, thuế và các chi phí liên quan.
Hiện trạng sử dụng thực tế của căn nhà.
Giá trị tài sản thông qua việc định giá.

Tòa án cũng sẽ xem xét các tài liệu, chứng cứ khác do các bên cung cấp để chứng minh cho yêu cầu của mình.

Các câu hỏi thường gặp

Ngoài án phí, tôi có phải chịu thêm chi phí nào không?

Có. Bạn có thể phải chi trả các khoản phí khác như chi phí định giá tài sản (nếu các bên không thống nhất), chi phí giám định, hoặc chi phí luật sư.

Các đồng sở hữu khác có quyền ưu tiên mua khi một người muốn bán phần của mình không?

Có. Theo Điều 218, Bộ luật Dân sự 2015, các đồng sở hữu có quyền ưu tiên mua. Người bán phải thông báo bằng văn bản về giá và các điều kiện bán. Nếu sau 03 tháng (đối với bất động sản) mà các đồng sở hữu khác không mua, người bán mới có quyền bán cho người khác.

Tôi có thể tự ý sửa chữa nhà mà không cần sự đồng ý của người khác không?

Không. Việc sửa chữa lớn, làm thay đổi kết cấu hoặc giá trị căn nhà, đòi hỏi sự đồng thuận của tất cả các đồng sở hữu theo nguyên tắc quản lý và định đoạt tài sản chung (Điều 216, Bộ luật Dân sự 2015).

Khi đã khởi kiện, các bên có thể tự hòa giải không?

Hoàn toàn có thể. Theo Điều 210 và 211, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, các bên vẫn có quyền tự hòa giải trong suốt quá trình tố tụng. Nếu hòa giải thành, Tòa án sẽ công nhận thỏa thuận này.

Dịch vụ hỗ trợ pháp lý

Tranh chấp nhà đồng sở hữu thường phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật. Chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện, hỗ trợ bạn từ việc thương lượng, hòa giải cho đến khởi kiện tại Tòa án.

Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

Tư vấn về quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.
Hỗ trợ soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản pháp lý.
Đại diện theo ủy quyền để làm việc với Tòa án.
Hỗ trợ yêu cầu thi hành án sau khi có bản án.

Luật sư tư vấn các phương thức giải quyết tranh chấp

Để giải quyết tranh chấp nhà đồng sở hữu một cách hiệu quả, bạn cần nắm vững các phương thức giải quyết từ thương lượng đến khởi kiện. Tòa án sẽ căn cứ vào hình thức sở hữu, nguồn gốc tài sản, quá trình và hiện trạng sử dụng để đưa ra phán quyết công bằng. Chuyên tư vấn luật cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.

Nguồn: Tranh chấp nhà đồng sở hữu giải quyết như thế nào?

>>> Xem thêm:

Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng

Tìm kiếm Blog này